به گزارش ارتباطات و اطلاع‌رسانی سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر، نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «لاک قرمز» با حضور سید جمال سید حاتمی کارگردان، محمدرضا سکوت مدیر فیلمبرداری، امیر عبدی نویسنده، مرتضی پورحیدری طراح صحنه و لباس، حمید نجفی‌راد تدوینگر، پردیس احمدیه بازیگر این اثر سینمایی و با حضور شیرین زین‌العابدین منتقد برگزار شد.
فیلم درباره ناهنجاری‌های جامعه صحبت می‌کند
حاتمی در ابتدا با بیان اینکه نویسنده این فیلم امیر عبدی است، اظهار کرد: «لاک قرمز» فیلمی در ارتباط با خانواده و جامعه است و ناهنجاری‌های جامعه را به تصویر می‌کشد. اما ایده اولیه این فیلم از علی‌رضا طالب‌زاده بود و با تحقیقاتی که امیر عبدی انجام داد، فیلمنامه منسجمی را بدست آوردیم. به نظرم با بررسی اولیه فیلمنامه، به این نتیجه رسیدم که می توان منخستین اثر خودم را بسازم و با آن حرفی را که می‌خواهم بزنم.
وی در بخشی از صحبت‌هایش درباره تحقیق و پژو‌هش‌های این فیلم گفت: دغدغه زیادی درباره مسایل مختلف مطرح شده در فیلم داشتیم و درباره تمام مراحلی که دختر داستان به دنبال آن هست، تحقیق کردیم.
کارگردان این فیلم همچنین عنوان کرد: طبقه اجتماعی به تصویر کشیده در فیلم، همان فضایی است که دست کم من و آقای عبدی در آن زندگی کرده‌ایم و فیلم هم بازتابی از شرایط خودمان بود. همچنین مسئله اصلی که برای من اهمیت داشت، موضوع اعتیاد بود که می‌خواستیم خانواده یک فرد معتاد را به تصویر بکشیم.
وی اظهار کرد: به دنبال نشان دادن زندگی و آینده خانواده‌ای که اعتیاد در ان وجود دارد، بودیم، آن‌هم به شکل خیلی خیلی تلخ که اثرگذاری بیشتری داشته باشد. می‌خواستیم یادآوری کنیم که این ناهنجاری‌ها مشکلات زیادی را برای خانواده و مخصوصا نوجوان‌ها دارد.
حاتمی در ادامه اظهار کرد: بیشتر سکانس‌هایی که در خیابان‌های شلوغ فیلمبرداری کردیم، با حضور سیاهی‌لشکر بوده و خودمان شلوغی‌ها را بازسازی کردیم.
در فضای شخصیت‌های فیلم زندگی کرده‌ام
امیر عبدی، نویسنده فیلمنامه هم در بخشی از صحبت‌هایش اظهار کرد: قصه اولیه‌ای در دست داشتیم که بعد از آن شخصیت‌ها را نوشتیم و در این مسیر پژوهش‌هایی را درباره اینکه چطور به بچه‌های زیر ۱۸ سال سرپرستی می‌دهند و بیشتر تحقیقاتی که انجام دادیم در زمینه رفتار شناسی دختر ۱۵-۱۶ ساله بوده است.
وی در ادامه تاکید کرد: نقد اتفاق سازنده‌ای است که به فیلم‌ساز و سینماگر کمک به پیشرفت می‌کند، اما این‌جا جلسه نقد و بررسی فیلم است، نه جلسه قضایی. قطعا باید تحقیق و پژوهش را در آثار داشته باشیم، اما در فضایی که این فیلم زندگی کرده‌ام و کاملا با آن آشنا هستم. وقتی چیزی را خوب درک کرده باشم، سعی می‌کنم آن را منتقل کنم و در این شرایط حتی شاید پژوهش هم مرا دور کند.
فیلم«لاک قرمز» به پژوهش بیشتری نیاز داشت
شبنم زین العابدین، منتقد با اشاره به جایگاه نقد و شان منتقد از مخاطبان جلسه خواست که از صحبت های وی نقد تخریبی استنباط نکنند. وی در ادامه گفت: به عوامل فیلم «لاک قرمز» خسته نباشید می گویم، ولی در مرحله پیش تولید، باید مطالعات اجتماعی و فرهنگی انجام می شد. هیچ قاضی یک روزه حکم نمی دهد یا مسائل دیگری که پشت سر هم در این فیلم به تصویر کشیده می شود مثل مساله اعتیاد، سقط جنین، کودکان بد سرپرست یا فقر همه باید مورد پژوهش قرار می گرفتند.
وی افزود: قرار نیست مجموعه ای از تصاویر را فیلم بنامیم. بایدبررسی کرد که واقعا طراحی صحنه یا حتی دوربین روی دست چقدر این فضا را انتقال می دهد. به نظرم این فیلم ناقص است؛ این را برای کوبیدن فیلم نمی گویم، بلکه به خاطر پژوهش هایی می گویم که باید انجام می شد و باید مشاوری از حوزه مطالعات فرهنگی یا کانون بهزیستی حتما در کنار پروژه می بود تا کار بهتر انجام شود. آن وقت فیلم می توانست برای مسئولان به نمایش در بیاید و به حل شدن چنین مشکلاتی در جامعه کمک کند.
بی احترامی «هفت» به جای نقد
محمدرضا سکوت، مدیرفیلمبرداری «لاک قرمز» با تشکر از صحبت های منتقد جلسه به برنامه تلویزیونی هفت اشاره کرد و توضیح داد: همه ما سینماگر هستیم و ادعای کار فرهنگی داریم. تاکنون بیش از چهل فیلم سینمایی را فیلمبرداری کردم. هیچ کسی تا به امروز به اندازه برنامه «هفت» به شخصیت کاری من توهین نکرده بود.
وی عنوان کرد: بسیاری از افرادی که نقد آقای فراستی یا همکارانش در این برنامه را می شنوند، به راحتی از کنار آن عبور می کنند و می گویند باید سکوت کرد اما این صحبت ها تخریبی است. ما فیلم می سازیم که تعهدی در ذهن بیننده به وجود بیاوریم.
مدیر فیلم برداری «لاک قرمز» ادامه داد: امام خمینی جمله ای دارد که می گوید “هنر دمیدن در روح انسان هاست”. از تارکوفسکی هم جمله ای مشابه امام به یاد دارم که می گویند “هنر آماده کردن انسان ها برای مرگ است”. این جمله هم تعبیری از تعهد دارد. در همین پروژه پایم آسیب دید و اگر می شکست، هیچ حمایت مالی وجود نداشت.
سکوت تاکید کرد: آن وقت در برنامه هفت اعلام می شود که حرکات دوربین من حال بهم زن و احمقانه است. به نظرم ادب، متانت و شخصیت حکم می کند که نقد را دوستانه، انسانی و با مهربانی بیان کنیم. اگر واقعا فیلمبرداری به شکلی که در برنامه هفت عنوان شد، انجام شده چرا از دو هزار نفری که دیروز فیلم را در برج دیدند، حداقل دویست نفر بیرون نرفتند؟
وی افزود: هرگز کارهای خودم را بی اشکال نمی دانم، اما نقد منصفانه با بی احترامی فرق دارد. چطور ممکن است هر سه فیلمی که در سه سانس پایانی در کاخ جشنواره نشان داده شدند همگی بد باشند و نکته مثبتی نداشته باشند؟ واقعا از این که به شخصیتم توهین شود، ناراحت می شوم.
مدیر فیلمبرداری این اثر سینمایی با بیان اینکه در روزگاری سر هر پروژه‌ای، جوانترین عضو گروهه محسوب می شد، گفت : در یک دوره‌ای جوانترین فرد در پروژه‌ها بودیم، اما حالا دیگر شرایط فرق کرده و سنمان بالا رفته و جز بزرگ‌ترین‌های هر پروژه به حساب می‌آییم. با حاتمی رفاقت زیادی دارم و سر کار سرزمین کهن هم با یکدیگر همکار بودیم. باید به رئالیسمی که کارگردان مد نظر داشت، دست پیدا می کردیم. این فیلم واقعیت جاری در جامعه بود و استفاده از دوربین روی دست با انتخاب کارگردان بود، اما نمی‌خواستیم تماشاگر اذیت شود.
احترام اصل زندگی است
امیر عبدی، فیلمنامه نویس درباره سخنان مدیرفیلمبرداری گفت: نقد جایگاه مهمی دارد. اگر منتقد، نقد و مطلب های این چنینی نباشد، چراغ راهنمایی برای من فیلمنامه نویس وجود ندارد. ولی هیچ دلیلی نمی بینم که منتقدی بی احترامی کند. فارغ از هر موضوعی اساس زندگی احترام است. حتی اگر من بدترین اثر هنری تاریخ کل ممکلت را خلق کنم کسی قرار نیست به خاطر آن به شخصیت من بی احترامی کند.
پردیس احمدیه هم در این باره افزود: «لاک قرمز» فیلم قابل احترامی است و به نظر من بدترین کارهای دنیا هم یک نکته خوب دارند.
سعی کردم طراحی صحنه باورپذیر باشد
پور حیدری، طراحی صحنه و لباس درباره حضورش در «لاک قرمز» گفت: مهم ترین اصل در بحث کارهای رئال خوب دیدن است، چون هر آنچه در طراحی لباس و صحنه استفاده می کنیم، باید ما به ازای بیرونی داشته باشد.
وی افزود: چون قرار بود قصه فیلم درباره قشر ضعیف جامعه باشد، باید در آن فضا زندگی کرده باشید یا باید از نزدیک چنین فضاهایی را ببیند تا بتوانید فضای رئالی را دربیاورید که از فیلم بیرون نزند. ردپای شما نباید در طراحی صحنه و لباس فیلم دیده شود و همه آن را باور کنند.
پورحیدری تاکید کرد: به همین دلیل بود که به این فضاها رفتم و از نزدیک آنها را مشاهده کردم. امیدوارم ماحصل کار، خوب از آب در آمده باشد.
کامران مجیدی، تهیه‌کننده فیلم نیز در نشست حضور داشت و گفت: درست است که این دوستان با نام کار اولی در جشنواره حضور دارند، اما کار اول آنها نیست و همه در حوزه‌های مختلف سینما فعالیت داشته‌اند.
وی اضافه کرد: به نظرم حاتمی یکی از پدیده‌های سینمای ایران است و از او بابت بی احترامی بعضی ها عذرخواهی می‌کنم. این افراد برایم مهم نیستند و اینکه بیرون از گود بنشینی و اظهار نظر کنی، خیلی اتفاق خوبی نیست.
مجیدی تاکید کرد این فیلم کاملا مستقل ساخته شده و حمایت‌های مالی از طرف هیچ سازمانی وجود نداشته است، عنوان کرد: ۴۰ لوکیشن داشتیم که به دلیل همین محدود بودن منابع مالی در ۴۰ روز فیلمرداری کردیم و دلمان هم می‌خواست که از فضای آپارتمانی آثار سینمای ایران فاصله بگیریم.
تهیه کننده «لاک قرمز» همچنین با اشاره به اینکه این فیلم مانند شخصیت‌هایی که در آن بود، مظلوم واقع شده، ادامه داد: روز گذشته ساعت ۱۷ اکران کاخ مردمی فیلم ما بود و ساعت ۱۸ فرش قرمز برج میلاد و از طرفی ساعت ۱۸:۳۰ دوستانی برای مهمانی نامزدها دعوت بودند. این بی‌برنامگی ها برای ما اتفاق افتاد ولی امیدواریم سال‌های بعد برای دیگر فیلم‌ها نیفتد.
پردیس احمدیه، بازیگر نقش اول فیلم «لاک قرمز» اظهار کرد: من ۲۳ ساله هستم و در فیلم نقش دختر ۱۶ ساله را بازی می‌کردم. تنها چیزی که باید هم خودم و هم آقای حاتمی به اطمینان می‌رسیدیم، سن بود و برای این کار با لباس فرم مدرسه سر کلاس‌های دبیرستان می‌رفتم.
حمید نجفی راد، تدوینگر با بیان این که پیش از این با سیدحاتمی کار تلویزیونی انجام داده است گفت: آن کار تجربه خوبی بود. البته سالها است که کار مونتاژ مستند انجام می دهم. به نظرم این فیلم متفاوت از فیلم های داستانی بود و آن را به شکل مستند دیدم. برای همین خیلی کار سخت یا عجیب و غریبی برایم نبود.
