رقیه توکلی کارگردان فیلم «مادری» گفت: این فیلم روایت دو خواهر است که یکی عشقش را رها کرده و دیگری طرد شده است. این تناقض و تفاوت در دو موقعیت زنانه برایم مهم بود…
به گزارش ستاد خبری جشنواره فیلم فجر، رقیه توکلی فیلمساز جوان که با اولین ساخته‌اش «مادری» در جشنواره سی و پنجم فجر حضور دارد، درباره پیشینه فعالیتش در سینما گفت: «من متولد یزد هستم، با وجود سختی‌های بسیار در مقطع کارشناسی سینما به دانشگاه سوره تهران آمدم و کارشناسی ارشدم را در رشته ادبیات نمایشی تمام کردم. سوژه اولین فیلم‌های من حال و هوای نوجوانی داشت، کم سن و سال بودم و حتی سوژه‌هایم درباره بچه‌ها بود. این فیلم‌ها در جشنواره‌های داخلی و خارجی حضور داشت و دیده شد. زمانی که به دانشگاه وارد شدم، با دخترانی در ارتباط بودم که از شهرهای مختلف به تهران آمده بودند. دمخور شدن با دخترهایی که از لحاظ فرهنگ و اخلاق متفاوت بودند، آنچنان مرا تحت‌تأثیر قرار داده بود که قصه‌ها و فیلم‌هایم زنانه بود و شخصیت اصلی فیلم‌های کوتاهم زنان بودند.»
او درباره کارگردانی نخستین فیلم بلند سینمایی خود اظهار داشت: «وقتی می‌خواستم برای اولین فیلم بلندم، سوژه بیابم، خواستم از فضای زنانه و بعضی احساسات فاصله بگیرم اما هرچه تلاش کردم نشد. انگار کار نیمه تمامی بود که باید به سرانجام می رساندمش… خیلی‌ها به من گفتند که از این فضا دور بمانم؛ حتی به خاطر دارم که استاد نازنینی به من گفت که برای فیلم اول، اینقدر احساسی تصمیم نگیر… به هرحال نشد! احساسی بود که در من شکل گرفته بود و باید پاسخگویش می‌بودم. «مادری» روایت دو خواهر است که یکی عشقش را رها کرده و دیگر طرد شده است. این تناقض و تفاوت در موقعیت برایم مهم بود».
راه پر فراز و نشیب جذب سرمایه…
رقیه توکلی درباره مشکلات فیلمسازان اول برای جذب سرمایه و متقاعد کردن سرمایه‌گذار، توضیح داد: «این کار سخت و طاقت‌فرسایی است. اگر برای فیلمسازان مرد سخت است، این سختی برای خانم‌ها دوچندان می‌شود. بی‌تعارف بگویم؛ من یک دختر شهرستانی بودم که این باز کار را سخت‌تر می‌کرد! کسی را نمی‌شناختم و تنها سرمایه‌ام فیلم‌های کوتاه‌ام بود که جوایزی را برای آنها به دست آورده بودم و اتفاقا همین فیلم‌های کوتاه به دادم رسید. از آنجا که به لحاظ آکادمیک و تجربه دستم پر بود، خیلی برایشان ناشناخته نبودم. با آقای صالحیه که سرمایه‌گذار فیلم هستند، چند سالی بود که در برگزاری جشنواره و … همکاری داشتم. او همیشه به من می‌گفت که روزی برایم کاری انجام خواهد داد. بالاخره زمانی که تصمیم گرفتم «مادری» فیلم اولم باشد، موضوع را با او در میان گذاشتم و صالحیه بر اساس کارنامه کاری‌ام به من اعتماد کرد. وقتی مشکل سرمایه حل شد، سراغ تهیه کننده رفتم و در نهایت با سیاوش حقیقی به نتیجه رسیدیم.»
ادغام بخش «سودای سیمرغ» و «نگاه نو»
این کارگردان جوان درباره ادغام امسال جشنواره فیلم فجر اظهار داشت: «صادقانه بگویم که ابتدا از این اتفاق خوشحال نشدم! با خودم گفتم چقدر بدشانس هستم که درست در سالی که من فیلم اولم را ساخته‌ام، باید قوانین تغییر کند. وقتی بخش «نگاه نو» مستقل بود، لااقل می‌دانستم که از بین ۳۵ فیلم اول، یازده فیلم انتخاب می‌شود اما الان اصلا معلوم نیست. ممکن بود فیلمسازان حرفه‌ای آنقدر آثار خوب ساخته باشند که جایی برای ما نماند، چرا که هرچه باشد، تجربه من کم است و شاید توان کافی برای رقابت نداشته باشم. همه این نگرانی‌ها با من بود تا روزی که دبیر جشنواره، در شبکه خبر اسامی فیلم‌های بخش سودای سیمرغ را اعلام کرد. اتفاقا در روز جمعه، برای ناهار مهمان بودیم و خیلی استرس داشتم، طوری که زبانم بند آمده بود. وقتی آقای حیدری اسم فیلم «مادری» را اعلام کرد، من به همراه خانواده جیغ کشیدیم و خوشحالی کردیم!
وی در ادامه گفت: «خودم در هیئت انتخاب فیلم کوتاه بوده‌ام و اعتراض فیلمسازان نسبت به پذیرفته نشدن فیلم‌شان در جشنواره را دیده‌ام. باید بگویم انتخاب فیلم در هیئت انتخاب تا حدی ربط به سلیقه اعضا دارد. قطعا اگر فیلم‌ام انتخاب نمی‌شد، ناراحت می‌شدم اما اعتراض نمی‌کردم و این حق را به خودم نمی‌دادم چون جوانم و در اول راه قرار دارم. از طرفی من معتقدم، هر فیلم، مثل همه آدم‌ها، بخت و اقبالی دارد که نمی‌شود از آن فرار کرد.»
مخاطبِ آگاه امروز
رقیه توکلی در ادامه درباره تأثیر جوایز جشنواره بر فعالیت هنرمندان سینما اظهار داشت: «جایزه‌ها و موفقیت‌های جشنواره‌ای فیلمسازان امروز خیلی تعیین‌کننده است. مخاطب سینما امروز بر اساس اطلاعاتی که از فیلم به دست می‌آورد، راهی سینما می‌شود و قطعا حضور در جشنواره، دیده شدن و جایزه گرفتن در اقبال عمومی از یک فیلم تأثیرگذار است.»
اکران عمومی یا موفقیت در جشنواره؟
کارگردان فیلم «مادری» می‌گوید: «هر دو شاخصه موفقیت جشنواره‌ای و موفقیت در اکران عمومی دارای اهمیت است. شاید بتوانم بگویم به‌خاطر سرمایه‌گذار، موفقیت در اکران عمومی را دارای اهمیت می‌دانم و به خاطر خود فیلم «مادری»، استقبال از فیلم در جشنواره را!»
یک پیشنهاد به محمد حیدری...
این کارگردان جوان در پایان، خطاب به محمد حیدری دبیر سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر گفت: «خسته نباشید! لطفا منتقدان و تحلیلگران خوب کشور را به جشنواره دعوت کنید چرا که نقد و تحلیل آنها تأثیرگذار و بسیار مهم است و برای من که فیلم‌اولی هستم تا حدی سرنوشت‌ساز…»
سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر به دبیری محمد حیدری بهمن‌ماه سال جاری برگزار می‌شود. اخبار، مطالب، عکس‌ها و ویدئوهای این جشنواره علاوه بر سایت، از روی کانال رسمی جشنواره فجر به آدرس http://telegram.me/fajrfilmfest35 قابل مشاهده است.
