مریم دوستی کارگردان فیلم سینمایی «دریاچه ماهی» درباره اولین فیلم بلند سینماییاش گفت: این فیلم در مرز واقعیت و متافیزیک است و از ظرفیت بالایی برای دیده شدن بهره میبرد.
به گزارش ستاد خبری جشنواره فیلم فجر، «مریم دوستی» سالها در حوزه سینما و تلویزیون و تئاتر فعالیت داشته است. او کارشناس ارشد زبانشناسی هنر و کارگردانی از دانشگاه هنر سوئد است و به عنوان چهرهپرداز هم شناختهشده است. فیلم کوتاه «صبحانه» با بازی یکتا ناصر در بیش از سی و چند جشنواره جهانی حضور داشته و جوایزی کسب کرده. دوستی در جشنواره سی و پنجم فجر با اولین فیلم سینمایی خود با نام «دریاچه ماهی» حضور دارد. دوستی درباره این فیلم به ستاد خبری جشنواره میگوید: «در فیلمهای کوتاه، مستند یا مستند-داستانی که ساختهام، تلاشام این بوده تا به موضوعات ایرانی-اسلامی توجه ویژه داشته باشم. موضوعاتی چون دفاعمقدس یا مراسم و آیینی چون عاشورا و تاسوعا. دفاع مقدس بخشی از تاریخ سیاسی کشورمان است. من فرزند جنگ هستم و کودکیام را با صدای بمب و خمپاره گذراندم. از آنجا که در خانوادهای متولد شدهام که اطرافیانام در جنگ حضور داشتند؛ آن را از نزدیک لمس کردهام. بهنظرم موضوع جنگ ایران در دلش یک اتفاق فرهنگی دارد و رزمندگان برای علایق و اعتقادشان جنگیدهاند و ایستادهاند. علاقه به چنین موضوعی مرا ترغیب کرد که فیلم اولام با این موضوع ساخته شود. «دریاچه ماهی» داستانی در مرز واقعیت و متافیزیک است.»
دوستی در ادامه درباره سختی و مشکلاتی که فیلمسازان جوان و کار اولی در راه جذب سرمایه متحمل میشوند، گفت: «پروسه جذب سرمایه برای فیلمسازان کار سختی است چه برسد به فیلمساز اول! آنها با انرژی درونی و توکل برخدا کارشان را پیش میبرند. سینما برای فیلمسازی که کار اول یا دومش را میسازد، بیشتر حکم عشق و علاقه را دارد و در فوران انگیزه و خلق اثر است. شاید به مرور زمان به دلیل بحث اقتصادی به سینمای تجاری رو بیاورد اما در ابتدای راه، به چنین چیزی فکر هم نمیکند. طبیعتا جذب سرمایهگذار برای فیلمهای دلی که در بعضی موارد توجیه اقتصادی هم ندارد، کار را سخت میکند. این سختی برای من هم بود. خیلیها پیش آمدند اما سریع پا پس کشیدند. کم کم متوجه شدم برای هر کاری باید سراغ اهلش رفت. میبایست سراغ تهیهکنندهای میرفتم که موضوع دفاع مقدس برایش دغدغه باشد. با آقای سعید سعدی همکاری کردم و ایشان با مشارکت فارابی فیلم را تهیه کردند. پشت این اقدام مردانگی بود. در شرایطی که تهیهکنندگان سراغ پروژههای دفاع مقدس نمیروند و معتقدند که بازخورد مالی ندارد، حضور چنین کسی را باید مغتنم شمرد.»
دوستی در پاسخ به این سوال که در صنعت سینمای هالیوود یا بالیوود به دلیل حضور کمپانی و نظام تولیدیِ صحیح، فیلمها با هر ژانری در یک کمپانی تولید میشود و تکلیف فیلمساز با کارش مشخص است و اینکه آیا میتوان امید داشت که ایران هم به چنین نظام قانومندی برسد؟ گفت: «سالهاست که در سِمت چهرهپرداز با دفاتر تولید و تهیهکنندگان مختلف همکاری داشتهام. به نظرم آنچه شما میگویید در حد یک رویا باقی میماند و هرگز شاهد نظاممندشدناش نخواهیم بود. بسیاری از تهیهکنندگان، به مقوله فیلم و سینما نگاه کاسبکارانه دارند. فارغ از اینکه در آن کار متخصصاند یا نه! به تمام ژانرها ورود میکنند و تولیدات متنوعی هم ساختهاند. در مورد فیلمهای دفاع مقدس اما باید بگویم که کممهری بیشتری صورت میگیرد. کمتر تهیهکنندهای حاضر است که روی چنین ژانری سرمایهگذاری کند. در واقع همان بلایی که سر سینمای کودک آمد، برای سینمای دفاع مقدس هم خواهد افتاد. اینکه فیلم «دریاچه ماهی» با این حجم پروداکشن و قصه، ظرفیت بالایی برای دیده شدن دارد. این فیلم با فرمی شاعرانه در مرز واقعیت و متافیزیک حرکت میکند. متأسفانه فکر میکنم نگاهمان، هنوز نمیتواند یک اکستریم لانگ شات و جهانبینی فرامرزی داشته باشد. ذهن ما، هنوز محدود و لوکال است. سراغ قصههای دستهچندم درون مرزی با نگاهی بسته و محدود میرویم.»
دوستی گفت: «وقتی فیلم را به دفتر جشنواره فرستادم، فیلم آماده نبود و هنوز خیلی از کارهای پساتولیدش مانده بود. با نگاهی به انتخاب فیلمها میبینیم، فیلمهایی از سوی اعضای هیأت انتخاب تأیید شدند که تقریبا آماده اکران عمومی بودهاند. «دریاچه ماهی» بسیار خام بود. فیلمساز دلش میخواهد فیلمش را کسی قضاوت کند که فیلمشناس باشد. زمانی که فهرست فیلمها اعلام شد با آقای سعدی جلسه گذاشتیم و ایشان به من گفت که اگر میخواهم فیلم را از بخش «چشمانداز» بیرون بکشم، اما به ایشان گفتم باید بمانیم. فیلم باید توسط اهالی رسانه و منتقدان و مردم دیده شود. میدانم «دریاچه ماهی» شاهکار نیست اما قابلیتهایی دارد که نادیده گرفته شده است. مردم و اهالی رسانه باید ببینند و خودشان قضاوت کنند.»
ادغام بخش «سودای سیمرغ» و «نگاه نو»
این کارگردان درباره ادغام دو بخش در جشنواره امسال اظهار داشت: «با این ادغام، هم موافقم، هم مخالف! بعد از سی و پنج دوره که از جشنواره میگذرد، هنوز در حال آزمون و خطا هستیم و قوانین به صورت مدون در نیامده است. اگر قرار باشد سال بعد این قانون حذف شود، اتفاق بدی است اما اگر پایدار بماند و تغییرات در راستای اعتلایاش باشد، بسیار خوب است. فیلمسازان جوان آنقدر خوب پیش آمدهاند و تواناییشان را به کار گرفتهاند که مرزها را شکستهاند. اینکه فیلمها فارغ از فیلمسازش قضاوت بشود، نشان دهنده این است که جشنواره به سمت حرفهای شدن میرود. از سوی دیگر در حق سایر عوامل بیعدالتی نمیشود. زحمت و تلاش عوامل نباید بهخاطر اینکه با یک فیلمساز اول همکاری میکنند، نادیده گرفته بشود.»
پیشنهاد به دبیر جشنواره
او خطاب به دبیر سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر گفت: «نمیدانم سال دیگر آقای حیدری دبیر است یا نه. حرفام با دبیر محترم سال بعد است؛ هیئت انتخاب به مراتب مهمتر از داوران است. باید سراغ کسانی بروند که سینما را به خوبی بشناسند. ای کاش میشد هیئت انتخاب به صورت رفراندوم یا آکادمیوار فیلمها را انتخاب کنند. یا دبیر به جای هفت نفر، پانزده نفر را به این سِمت منصوب میکرد. رأی ۱۵ نفر عادلانه و منصفانه تر است. به جناب حیدری این را هم میگویم که اگر این جشنواره در ایام فجر و پیروزی انقلاب اسلامی برگزار میشود، بهتر است به فیلمهایی که با این حال و هوا ساخته شده است، بیشتر اهمیت دهد.»
سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر به دبیری محمد حیدری بهمنماه سال جاری برگزار میشود. اخبار، مطالب، عکسها و ویدئوهای این جشنواره علاوه بر سایت، از روی کانال رسمی جشنواره فجر به آدرس http://telegram.me/fajrfilmfest35 قابل مشاهده است.