میرکریمی: منتظر بودم نام مرا صدا کنند، اما جایزه به دوست دیگری رسید!
رضا میرکریمی با نقل خاطره‌ای از جشنواره بیست و سوم فیلم فجر گفت: خدا به من رحم کرد که تا می‌خواستم بلند شوم، فهمیدم!… تقریبا نیم‌خیز شده بودم که اعلام کردند جایزه می‌رسد به مجید مجیدی! من فورا سر جایم نشستم و البته چون مجید دوست صمیمی من است، او را بسیار تشویق کردم و بابت موفقیت‌اش بسیار خوشحال شدم.
رضا میرکریمی، نویسنده و کارگردان درباره در گفت‌وگو با ستاد خبری جشنواره فیلم فجر با اشاره به سال ۸۳ و بیست و سومین دوره برگزاری جشنواره فجر گفت: یکی از جالب‌ترین اتفاقاتی که شاید در شب اختتامیه جشنواره فجر برایم افتاده باشد، به سال ۸۳ برمی‌گردد که با «خیلی دور خیلی نزدیک» در جشنواره حضور داشتم. فیلم در رشته‌های زیادی کاندیدای دریافت جایزه بود و حرف‌های زیادی هم درباره آن زده می‌شد. صبح اختتامیه یکی از دوستان برگزارکننده در تماسی تلفنی به من گفت که چه جوایزی قرار است بگیریم تا همکاری کنم کسانی که قرار است جایزه بگیرند در مراسم حضور داشته باشند. در مورد خودم هم گفت جایزه بهترین کارگردانی و فیلمنامه و جوایز دیگر را خواهی گرفت.
او ادامه داد: نمی‌دانم آن شخص در خواندن اسامی روی کاغذ اشتباه کرد و یا اینکه چرا این اتفاق افتاد. به هر حال من در مراسم حضور پیدا کردم و منتظر بودم نام مرا به عنوان بهترین کارگردان صدا کنند. جوایز یکی یکی اعلام شد و همه عوامل جایزه‌های‌شان را گرفتند. نوبت به جایزه کارگردانی رسید و مجری کمی با تعلیق نام برنده را صدا زد و گفت: «جایزه بهترین کارگردانی می‌رسد به… » من هم عادت دارم که معطل نکنم و بسیار سریع روی سن بروم؛ خدا به من رحم کرد که تا می‌خواستم بلند شوم تقریبا نیم‌خیز شده بودم که مجری اعلام کرد جایزه می‌رسد به مجید مجیدی! من فورا سر جایم نشستم و البته چون مجید دوست صمیمی من است، او را بسیار تشویق کردم و بسیار هم بابت موفقیت‌اش خوشحال شدم. ولی طبعا وقتی شما برای دریافت جایزه‌ای آمادگی دارید و پیش‌بینی‌تان درست درنمی‌آید، جمع و جور شدن‌تان کار بسیار سختی است! البته این حس و حال زیاد طول نکشید. من کمتر از ۳۰ ثانیه دوباره به حالت عادی برگشتم و چند دقیقه بعد جایزه بهترین فیلم را برای «خیلی دور خیلی نزدیک» دریافت کردم.
کارگردان فیلم سینمایی «زیر نور ماه» با اشاره به اینکه هرگز برای مطرح شدن فیلم و جایزه گرفتن اقدامی نکرده است، عنوان کرد: در این خصوص نه هیچ‌وقت کار ویژه‌ای به لحاظ تبلیغاتی انجام دادم و نه قائل به لابی هستم و هیچ‌گاه نخواسته‌ام به‌خاطر کسب جایزه با مسئولان جشنواره تماس بگیرم. در اکثر موارد هم مسئولان جشنواره از دوستان نزدیکم بوده‌اند ولی همیشه از ورود به این ماجراها اجتناب کرده‌ام. حتی به یاد ندارم که به‌خاطر نگرفتن جایزه‌ای اعتراض کرده باشم، ولی شاهد آن بوده‌ام که برخی از کارگردانان بنام، ساعت‌ها پای تلفن با دبیر جشنواره و یا رئیس سازمان سینمایی مشغول چانه‌زنی بوده‌اند که تعداد جوایزشان را افزایش دهند یا کاری کنند تا آنها به چیزی که می‌خواهند برسند! راستش هیچ وقت این حرکت همکاران حرفه‌ای‌ام را درک نکرده‌ام و همیشه فکر می‌کنم در تناقض آشکار با جهان‌بینی و نگاه و ادعایی است که در فیلم‌های‌شان به تصویر می‌کشند.
دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر افزود: بارها شده حتی در حالی که مطمئن بوده‌ام جایزه‌ای دریافت نمی‌کنم، در اختتامیه حضور داشتم و برای دیگرانی که روی سن رفته‌اند، دست زده‌ام. فکر می‌کنم این بخشی از بازی است و اصولا جشنواره یک بازی است که البته قواعد خودش را دارد. باید آن قواعد را پذیرفت و اگر ظرفیت این بازی را نداریم، بهتر است وارد آن نشویم.
میرکریمی با اشاره به دوره بیست و نهم جشنواره و کنار گذاشته شدن فیلمش از داوری توضیح داد: زمانی که فیلم «یه حبه قند» در جشنواره بود، پیش از جشنواره مصاحبه‌ای از من گرفته شد که بسیار هم مفصل بود ولی در انتها یک جمله اعتراضی مبنی بر اینکه «این ترکیب هیأت داوران در سطح جشنواره فیلم فجر نیست» تیتر شد و به چشم آمد. این جمله را البته من از روی دلسوزی به عنوان فیلمسازی گفتم که جشنواره فجر را دوست دارد و نگران سرنوشت این رویداد فرهنگی و هنری است. دلیل‌ام هم این بود که آن سال در ترکیب داوران کسانی حضور داشتند که مطلقا ربطی به حوزه سینما نداشتند و صرفا به خاطر مواضع تند سیاسی شان آنها را به عنوان عضو هیأت داوران انتخاب کرده بودند. من با اینکه فیلم خوبی ساخته بودم و با اینکه مصلحت‌اندیشانه این بود که سکوت کنم و اجازه بدهم فیلم‌ام جایزه بگیرد و در شرایط عادی داوری شود، این مصاحبه را نه در دفاع از فیلم، بلکه در دفاع از جشنواره انجام داده بودم که البته چوبش را هم خوردم؛ فیلم من از داوری در رشته‌های اصلی کنار گذاشته شد و یک جایزه جنبی به آن تعلق گرفت که مثلا بگویند فیلم را قضاوت کرده‌ایم. در حالی که بعدها یکی دو داور اعلام کردند که ما اصلا فیلم شما را قضاوت نکرده بودیم و چون حرف‌ات به ما برخورده بود، فیلم را ندیده بودیم! آن سال فیلم «جرم» آقای مسعود کیمیایی جایزه بهترین فیلم را گرفت. من البته به این تبعیضی که در جشنواره اتفاق افتاد، اعتراض نکردم چون مسئله‌ام، مسئله‌ای شخصی نبود.
خالق «اینجا چراغی روشن است» و «به همین سادگی» در خصوص برگزاری جشنواره فیلم فجر نیز یادآور شد: جشنواره ملی فیلم فجر با توجه به عمر آن –که در حال حاضر سی و ششمین دوره است- تبدیل به یک آئین و برند ملی شده که نیاز به تبلیغ ندارد و مردم آن را می‌شناسند. وقتی می گوییم آئین ملی یعنی مردم همان رفتاری را با جشنواره دارند که با آیین‌های ملی‌شان دارند. همان‌طور که مثلا برای «سیزده به‌در» آماده می‌شوند که به طبیعت بروند، برای جشنواره فیلم فجر هم آماده می‌شوند که فیلم ببینند. این که ما چقدر بتوانیم از این آئین ملی که در سالیان متمادی افراد زیادی برای شکل‌گیری آن زحمت کشیده‌اند، حراست و مراقبت کنیم، بستگی به چیزهای زیادی دارد.
میرکریمی در خصوص نکاتی که باید در جشنواره فیلم فجر لحاظ شود، اضافه کرد: ثبات در مدیریت، پرهیز از تغییرات ساختاری و محتوایی یک‌شبه و هیجانی از نکاتی است که باید لحاظ شود. همچنین باید نشان بدهیم که این جشنواره از یک ثبات سازمانی درست برخوردار است. باید برای آن طراحی استراتژی درازمدت انجام شود و جشنواره باید از حرکت‌های تاکتیکی و فصلی که دولت‌ها به‌خاطر عمر کوتاه تصدی‌گری‌شان به جشنواره تحمیل می‌کنند، جدا شود. نهایتا جشنواره باید استقلال داشته باشد و هنرمندان با ترکیبی از هیأت امنای معتمد و دلسوز سینما بتوانند خودشان جشنواره را اداره کنند. البته من جزو معترضان دائمی جشنواره از بعد تعداد جوایز آن هستم. به همین دلیل هرگز داوری این جشنواره را قبول نکردم. به‌نظرم داوری عادلانه این تعداد جایزه از میان این تعداد فیلم در جشنواره برای هر ترکیبی از داوران دشوار است ولی به طور کلی به جشنواره احترام می‌گذارم و معتقدم باید از آن مراقبت کرد چون یک سرمایه ملی و جشن عمومی است که سینما را با طبقات مختلف اجتماعی پیوند می‌دهد.
سی و ششمین جشنواره فیلم فجر از ۱۲ تا ۲۲ بهمن ماه ۱۳۹۶ به دبیری ابراهیم داروغه‌زاده برگزار خواهد شد.
