قصه فیلم‌های اول در جشنواره فجر – بخش دوم/ از اوج‌گیری در نیمه نخست دهه ۷۰ تا حذف در نیمه دوم

تغییر و تحولات در بخش فیلم‌های اول و دوم جشنواره فجر در دهه ۷۰ نیز همچنان ادامه داشت، تحولاتی که از گسترده‌تر کردن این بخش شروع و تا حذف آن ادامه یافت.

در سال‌های ۷۱ تا ۸۰، باز هم بخش مربوط به فیلمسازان تازه‌وارد به سینما که در آن مقطع به عنوان بخش «فیلم‌های اول و دوم» مطرح بود، با تغییراتی همراه شد. بخشی که برای نخستین بار در سال ۱۳۶۳ به جشنواره اضافه شده بود، خیلی زود جا پای خود را در این رویداد سینمایی محکم کرد و نیمه نخست دهه ۷۰ میزبان فیلمسازانی شد که آثارشان در آن سال‌ها در سینما گل کرده بود و خوش می‌درخشید.

یازدهمین دوره جشنواره

۲۵ فیلم سینمایی در سال ۱۳۷۱ به بخش فیلم‌های اول و دوم راه یافت. سیروس مقدم با «شکوه بازگشت» و ابراهیم وحیدزاده با «مجسمه» از فیلمسازان حاضر در بخش فیلم‌های اول و دوم بودند. در این سال سیاست‌ها در مسیر کم کردن جوایز قرار گرفت و در نهایت یک سیمرغ بلورین به بهترین فیلم اول و جایزه‌ای ویژه به فیلم برگزیده دوم تعلق گرفت.

دوازدهمین دوره جشنواره

در سالی که آخرین دوره دبیری سیدمحمد بهشتی در جشنواره فیلم فجر بود ۲۰ فیلم اول و دوم در بخش مسابقه فیلم‌های اول و دوم داوری شد. «جنگ نفتکش‌ها» ساخته محمد بزرگ‌نیا، «زینت» به کارگردانی ابراهیم مختاری و «عبور از تله» غلامرضا رمضانی از فیلم‌هایی بودند که در این بخش مورد داوری قرار گرفتند. در این دوره، تعداد جوایز فیلم‌های اول و دوم افزایش یافت.

سیزدهمین دوره جشنواره

در سال ۱۳۷۳ بخش مسابقه فیلم‌های اول و دوم میزبان چهره‌های جوانی بود که در سال‌های بعد نقش مهمی در سینمای ایران ایفا کردند. در این سال که ۲۱ فیلم اول و دوم به جشنواره راه یافته بود، داود میرباقری با «آدم برفی» در این بخش حضور داشت و «بادکنک سفید» جعفر پناهی وارد این رقابت شده بود. شهرام اسدی در همان سال «روز واقعه» را کارگردانی کرده و علیرضا رئیسیان «سفر» را ساخته بود. افزایش تعداد جوایز در این بخش در سیزدهمین دوره جشنواره را هم به نوعی می‌توان حاصل کیفیت فیلم‌های ارائه شده دانست.

چهاردهمین دوره جشنواره

۲۲ فیلم اول و دوم از جمله آثار مجید مجیدی، همایون اسعدیان، عبدالحسن برزیده، ابوالقاسم طالبی و فریدون حسن‌پور در سال ۱۳۷۴ مورد داوری هیات داوران قرار گرفتند. در این سال دیگر خبری از جایزه فیلمنامه و داوری نبود.

پانزدهمین دوره جشنواره

در نیمه دهه ۷۰ این پرویز شهبازی، سعید سهیلی، محمدحسین حقیقی، عباس رافعی، رفیع پیتز و فرهاد مهرانفر بودند که با آثار مطرح خود به بخش فیلم‌های اول و دوم جشنواره رونق دادند. در حالی در این دوره ۲۲ فیلم اول و دوم مورد قضاوت قرار گرفتند که یک سال بعد تغییری اساسی پیش روی بخش مربوط به این آثار بود.

شانزدهمین تا بیستمین دوره جشنواره

با تغییر دولت و تغییر مدیریت سینما، در سال ۱۳۷۶ بخش فیلم‌های اول و دوم بار دیگر از پیکره جشنواره فیلم فجر خارج شد و این وضعیت تا پایان دهه ۷۰ و همچنین در بیستمین دوره جشنواره در سال ۱۳۸۰ ادامه داشت.