دکتر حسن خجسته عضو هیئت انتخاب سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر با تاکید براینکه سینمای ایران، سینمایی «نجیب» است، یادآور شد آثار حاضر در این دوره از جشنواره به خوبی نمایش‌دهنده ماهیت ارزشی و انقلابی جامعه است.
دکتر حسن خجسته در گفت و گو با ستاد خبری سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر ویژگی‌های فیلم‌های حاضر در این دوره از جشنواره را برشمرد و در جریان این گفت‌و‌گو یادآور شد سینمای ایران امسال میزبان نسل جدید مستعدی است که فیلم‌های قابل توجهی ساخته‌اند.
نور امیدی به نام فیلم اولی‌ها
خجسته در ابتدای سخنان خود در پاسخ به این سئوال که در چهلمین سال انقلاب اسلامی، سینمای ایران چه تناسبی با انقلاب و ارزش‌هایش دارد، گفت: «سینمای ایران سینمای نجیبی است و این موضوع دلایلی دارد که بخشی از آن ناشی از ماهیت انقلاب و جامعه ایران است، این سینما مخصوصا فیلمهایی که در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر حضور دارند در مجموع یک جهش بزرگ در سینما هستند. که ارزش‌های انقلابی جامعه را به خوبی به نمایش می‌گذارند.»
این عضو هیئت انتخاب افزود: «در بخش نگاه نو کسانی که برای اولین بار کارگردانی کردند کارهایی فکورانه و خوبی به داخل میدان آورده‌اند. این اتفاق جای خوشحالی دارد. قطعا از حرفه‌ای‌ها و و قدیمی‌های سینما انتظار کارهای بزرگی می‌رود و درباره آنها بحثی نداریم. آنها آدم‌های بزرگ این سینما هستند که ممکن است کارهایشان افت و خیزهایی داشته باشد، اما درنهایت اسم‌های بزرگی‌اند، اما جوان‌هایی که امسال برای اولین بار در جشنواره فیلم دارند با اینکه کسی انتظار کار بزرگ از آنها ندارد، ولی کارهای خوبی را به میدان آورده‌اند. از این جهت می توان گفت سینمای ایران رو به رشد است و این باعث خوشحالی است و فکر می‌کنم سال آینده مردم فیلم‌های خیلی خوبی را خواهند دید و انشاالله سینماها خیلی پرفروش خواهند بود.»
دغدغه سینمای ما تعالی اجتماعی است
این عضو هیات انتخاب درباره دغدغه اصلی فیلمسازان بر اساس فیلمهایی که در جریان انتخاب آثار جشنواره سی و هفتم دیده، گفت: «فیلم‌های که امسال دیدم عموما خیلی دغدغه اصلاح‌گری اجتماعی دارند، یعنی به یک مسئله اجتماعی پرداختند و سعی کردند راه حل ارائه دهند، جامعه را متوجه موضوعی کنند و راه حل‌های آن را با توجه به امکانات خودشان ارائه بدهند. بنابراین می‌شود گفت ما سینمایی داریم که دغدغه اش تعالی اجتماعی است، نمی‌خواهم بگویم فیلم‌های ضعیف نداریم یا فیلمهایی که نگاه‌شان صرفا سود و فروش گیشه است، اما جریان عمومی سینمای کشور نگاهش به تعالی فردی و اجتماعی است و این نکته بسیار مقدس است. البته این تعالی بیان سینمایی دارد که گاهی ممکن است قوی باشد و گاهی هم ضعیف، اما به نظرم جریان عمومی همان است که اشاره کردم و بسیار باارزش است، جریانی که صرفا سود و منفعت برایش اصالت داشته باشد در سینمای ایران جریان ضعیف و اندکی است که خود اهل سینما هم روی چندان خوشی به آن ندارند و از آن نیز پرهیز می‌کنند.»
او گفت: «برخی از فیلم‌ها واقعا نسبت به استفاده از ارزش‌های اجتماعی و هنجارهای به قاعده اجتماعی عملکرد خوبی داشتند و بسیار هم نقش اصلاح‌گری برای سینما و کمک به تعالی اجتماعی که پیش از آن درباره‌اش صحبت کردم بوده دارند.»
چرا سینمای ایران را نجیب می‌نامیم؟
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تاکید بر نجیب بودن سینمای ایران گفت: «سینمای ایران نجیب است و حتی در این سینما خشونت هم در لایه‌ای از عفت و نجابت پیچیده می‌شود، در صورتیکه تحلیلگران مکتب انتقادی نیز درباره جریان مسلط سینمای جهان می‌گویند خشونت، حادثه، مسائل جنسی و هیجان بنمایه های تحرک در کارهای تصویری در سینما و تلویزیون است، ولی سینمای ما تا حد زیادی از این بن مایه‌ها فاصله دارد، البته نه این معنا که از آنها استفاده نکند اینها ظرفیت‌هایی برای جذابیت سینما هستند، اما نکته اینجاست که در سینمای ما این بن مایه‌ها کلام و ادبیات متناسب با جامعه خود ما را می‌گیرد و از همین روست که آن را سینمای نجیب ایران می‌نامم.»
فیلمسازانی که بعد از انقلاب پا به دنیای سینما گذاشتند
با نگاهی به فهرست فیلم‌های راه یافته به این دوره از جشنواره با سینماگرانی مواجه می شویم که اولین فیلم‌شان را بعد از انقلاب ساخته‌اند و این مورد را می‌توان یکی از ویژگی‌های آثار جشنواره امسال دانست، عضو هیئت انتخاب جشنواره سی و هفتم فجر در این باره نیز گفت: «چهل سال از انقلاب اسلامی گذشته است و این زمان مدت زیادی است، بنابراین می‌شود گفت از فیلمسازهای گذشته آنهایی که خیلی جوان بودند تا حدی الان هم در جشنواره‌ها حضور دارند. گروه دیگر فیلمسازها به دلیل سن و سال و وضعیت جسمی انتظار فعالیت زیاد و سنگینی از آنها نمی‌رود. با در نظر گرفتن این شرایط امسال اکثریت قریب به اتفاق فیلمساران حاضر در جشنواره کسانی‌اند که بعد از انقلاب فیلمسازی را آغاز کرده‌اند و این ظرفیت بزرگی است که محصول انقلاب اسلامی است. البته ناگفته نماند که همین نسل از ظرفیت‌های نسل‌های قدیمی‌تر که سمت استادی برای فیلمسازان نسل جوان‌تر بعد از انقلاب داشتند همیشه استفاده کرده‌اند.»
هیچ وقت از رسانه پرقدرت سینما چشم‌پوشی نمی‌کنیم
اغلب فیلمسازان حاضر در جشنواره، فیلمسازان بعد از انقلاب هستند، با این اوصاف می توان به این نتیجه رسید که سینمای ایران به قطع و یقیین جایش را در بین طیف‌های مختلف باز کرده است، در واقع این سینما دیگر قابل چشم پوشی، تهدید و تحقیر کردن نیست، خجسته با تاکید بر این موضوع بیان کرد: «هیچ کس از سینما هیچ وقت چشم پوشی نکرده و نخواهد کرد، سینما یکی از قدرتمندترین رسانه‌هاست، سینما رسانه کوچکی نیست و بسیار هم موثر است، مثل شمشیری است که هم می تواند دست دوست باشد و هم دست دشمن و هر کس هم معنای خودش را تعریف می کند. اما سینمای ما هنوز نیاز به سرمایه گذاری وسیع دولت دارد تا بتواند خودش را توسعه دهد، بخشی از ضعف‌های سینما در یک دوره‌ای با سرمایه گذاری گوناگون که البته فقط سرمایه مادی هم منظورم نیست مرتفع خواهد شد و کم‌کم می‌تواند نقش گسترده تری در زمینه فرهنگ جهانی ایجاد کند.»
لزوم توجه فیلمسازان ایرانی به موضوعات استراتژیک منطقه‌ای و جهانی
خجسته در پاسخ به سوالی درباره اینکه سینمای ایران و فیلم هایی که امسال دیده چقدر توانسته بودند دغدغه ها و مسائل جامعه و منطقه را به تصویر بکشند بیان کرد: «شاید از ضعف‌های جدی سینمای ما این است که ارتباطات مفهومی آن با جهان خیلی قوی نیست، یعنی سینمای ایران از این جهت خیلی به خود ایران پرداخته که البته قطعا باارزش است، اما جایی که داعیه قدرت فرهنگی تاریخی دارد و انقلاب نیز این قدرت را تقویت کرده است باید بتواند از این زاویه نگاهی به گوشه و کنار و مسائل جهان و ارتباطات و تعاملاتی در دنیا بین دولت‌ها و حکومت ها داشته باشد.»
او ادامه داد: «گاهی ظلم و ستم فوق‌العاده ای که در پوشش‌های خیلی شیرینی در دنیا صورت می‌گیرد وجود دارد، ولی سینمای ما هنوز در ارتباطات استراتژیک قرار نگرفته است که بتواند به آنها بپردازد، این ارتباطات شاخه‌ای از ارتباطات است که نگاهش بیشتر به بیرون است و نه به داخل. این ارتباطات حتی ممکن است مربوط به شرکت‌های تجاری هم باشد، اما سینمای ما هنوز در این چارچوب قرار نگرفته است و اگر هم بوده بسیار کم و محدود بوده است، اما باید این مسیر به سمتی برود که بتواند به موضوعاتی که دنیا گرفتارش است و ما هنوز در آن سطح وارد نشدیم نیز بپردازد. این مسئله شاید ضعفی است که باید اهل فکر و صاحبنظران سینما چاره‌ای برای آن پیدا کنند.»
برای رقابت با سینمای جهان باید تلاش کنیم
دکتر خجسته درباره نقشی که سینمای ایران می‌تواند در عرصه جهانی بازی کند، گفت: «اگر هالیوود بر مبنای یک اندیشه وجود دارد بالیوود امروز هم بر خلاف ۴۰-۵۰ سال پیش مبنای اندیشه‌ای خود را یافته است. شاید در سینمای دنیا آنهایی که خیلی قدرتمند هستند براساس چارچوب سینمای هالیوودی کار می‌کنند که تا حدودی مورد توجه هم قرار می‌گیرند، البته تک فیلمهایی در سینمای دنیا ساخته می‌شود که خارج از این جریان مسلط جهانی تولید می‌شوند و مسیر خود را می‌یباند. از جمله کشورهایی که سینمای آن دارای قابلیت‌های لازم را برای مطرح شدن داراست، سینمای ایران است که البته نیاز به تقویت دارد. برای نمونه اگر ما شهرک‌های سینمایی داشته باشیم فیلم برای تولیدکندگان ارزان‌تر در می‌آید، تعداد فیلم‌ها بیشتر می/شود و اگر سالن‌های سینمای گسترده‌تری ساخته شود در بیشتر دیده شدن آثار سهم تاثیرگذاری ایفا خواهد کرد. همه اینها سرمایه‌گذاری‌هایی است که دولت باید حمایت کند و بخش خصوصی و برخی موسسات و شرکت‌ها هم می‌توانند وارد این حوزه شوند. اگر ایده ما این باشد که در پهنه جهانی فعالیت کنیم و این نکته باید افق دید ما باشد باید بدانیم که راه زیادی در پیش داریم که باید برای رسیدن به آن تلاش کنیم.»
