در تیتراژ بسیاری از فیلم‌های سینمایی، حضور اعضای یک خانواده به‌چشم می خورد، گاهی در مقام بازیگر، گاهی به عنوان تهیه‌کننده و گاهی هم در مقام عکاس فیلم. همین موضوع می‌تواند بهانه خوبی برای رصد خانواده‌های سینمایی باشد.
به گزارش ستاد خبری سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر به نقل از بولتن مجازی(فجر سی و هفتم)، حضور پدران و پسران در سینمای ایران در سالهای اخیر تبدیل به یک روال عادی شده است، موضوعی که تا حدود به نسبت بسیاری شامل همه سینماگران می‌شود، از عباس کیارستمی گرفته تا مسعود کیمیایی و دیگر سینماگران و فیلمسازانی که کارنامه پر و پیمانی در سینمای ایران دارند.
هر چند این میراث سینمایی تنها از پدران به پسران سینمای ایران به ارث نرسیده و دخترانِ مادران فیلمساز نیز وارد این چرخه شده‌اند. در این سال‌ها برخی از پسران و دختران در مقام بازیگر مقابل دوربین پدران خود قرار گرفته‌اند و برخی هم بعد از مدتی تجربه‌اندوزی در مقام بازیگر، راه فیلمسازی در پیش گرفته‌اند. اگر مروری به سینمای ایران در چند سال اخیر داشته باشیم، در تیتراژ بسیاری از فیلم‌های سینمایی، حضور اعضای یک خانواده به‌چشم می خورد، گاهی در مقام بازیگر، گاهی به عنوان تهیه‌کننده و گاهی هم در مقام عکاس فیلم. همین موضوع می‌تواند بهانه خوبی برای رصد خانواده‌های سینمایی باشد. از پسران بازیگر و فیلمسازشده تا دختران آنان که در کنار بازیگری، گاهی نیز سری به فیلمسازی گردانده‌اند. اتفاقی که به‌ویژه درباره پسران، سبب‌شده تا پدران آنان نیز گام‌هایی در بستر تهیه‌کنندگی نیز بردارند.
این اما تمام آن چیزی نیست که باید در این ارتباط خانوادگی به آن اشاره کرد. بخشی که نباید از آن غافل ماند همان تلاش مکرر برای ادامه صحیح مسیری‌ست که پیش از فرزندان توسط والدین پیموده شده است. تلاشی برای حفظ و البته اعتلای نامی که درخشان بوده و باید درخشان بماند.
کیمیایی‌ها و سهیلی‌ها
مسعود کیمیایی اوایل دهه ۴۰ فعالیت سینمایی خود را آغاز کرد و در کارنامه سینمایی خود ساخت بیش از ۳۵ فیلم دیده می‌شود، پولاد هم از همان دوران کودکی در بیشتر آثار سینمایی پدر را همراهی می‌کرد. شروع فعالیت سینمایی پولاد با فیلم «سرب» به عنوان بازیگر در سال ۱۳۶۷ بود. با حضور در فیلم «تجارت» از آلمان به ایران آمد و در ایران ماند و در فیلم‌های پدرش در نقش‌های دوم ظاهر شد. پولاد کیمیایی ۴۰ ساله، این‌بار دست به دوربین شده و در مقام کارگردان فیلم اولی در جشنواره سی‌وهفتم فجر حضور دارد.
سعید سهیلی از دیگر فیلمسازانی است که با پسرش همکاری زیادی داشته است. او که از دهه ۷۰ فعالیت سینمایی خود را آغاز کرد، با ساخت ۱۷ فیلم در این سال‌ها در زمره سینماگران فعال کشور بوده‌است. از میان ۴ فرزند سهیلی به نظر می‌رسد ساعد به کار پدرش علاقمند بوده و وارد سینما شده است.
ساعد کار هنری خود را در ۱۴ سالگی با نقش کوتاهی در فیلم شب برهنه، به کارگردانی پدرش آغاز کرد. همچنین فیلمبردار پشت صحنه در برخی از کارهای پدرش بوده‌است. اما ساعد سهیلی تنها به بازی در فیلم پدرش اکتفا نکرد. او در حال حاضر از پرکارترین و موفق‌ترین بازیگران سینمای کشور است.
کیارستمی مستندساز
عباس کیارستمی، اوائل دهه ۵۰ فعالیت خود را آغاز کرده، فعالیتی که منجر به ساخت بیش از ۵۰ فیلم بلند و مستند شد. از میان دو پسر کیارستمی، بهمن علاقمند به کار پدر شد. بهمن کیارستمی مستندساز و تدوینگر، فرزند عباس کیارستمی است و سال‌ها‌ست مستندسازی را به عنوان پیشه اصلی خود برگزیده‌است. در کارنامه این مستندساز ۴۰ ساله، ساخت ۱۰ فیلم مستند دیده می‌شود. او علاوه بر مستندسازی، تدوینگر و تهیه‌کننده قابلی هم هست.
پدران تهیه‌کننده و پسران فیلمساز
تهیه‌کنندگانی چون علی‌اکبر ثقفی و منوچهر محمدی تهیه‌کنندگی فیلم‌های پسران‌شان، امیر ثقفی و حامد منوچهری را برعهده گرفته‌اند.
علی‌اکبر ثقفی، در سال ۱۳۵۹ کارگردانی فیلم‌های مستند جنگی تلویزیونی را آغاز کرد. او فعالیت رسمی فیلمسازی خود را از سال ۱۳۷۰ با کارگردانی فیلم داستانی «کیف» آغاز کرد. پسرش امیر ثقفی، در سالهای اخیر به عرصه کارگردانی ورود کرده و پدرش در مقام تهیه‌کننده او را همراهی می‌کند.
منوچهر محمدی هم از تهیه‌کنندگان باسابقه‌ای است که از سال ۶۶ فعالیت خود را آغاز کرد و تهیه‌کنندگی بیش از ۲۰ فیلم را برعهده داشته‌است. او در سالهای اخیر فعالیت فیلمسازی حامد –پسرش- که متولد ۵۸ است را پیگیری می‌کند. اولین فعالیت سینمایی حامد، نگارش فیلمنامه «طلا و مس» بوده است.
سام قریبیان نمونه دیگری از این فیلمسازان جوان است که با پدرش فرامرز قریبیان همکاری داشته است. فرامرز قریبیان فعالیت سینمای خود را با دستیاری کارگردانی و ایفای نقش کوتاهی در فیلم بیگانه بیا ساخته مسعود کیمیایی در سال ۱۳۴۷ آغاز کرد. سپس به دلیل مسافرت به خارج از کشور چند سالی از سینما دور بود. در سال ۱۳۵۱ بار دیگر در فیلمی از مسعود کیمیایی به نام خاک بازی کرد. اما محمدسام قریبیان برای اولین بار در سال ۱۳۶۴ مقابل دوربین فیلم سینمایی گردباد به کارگردانی کامران قدکچیان رفت. او جسته و گریخته در دهه ۶۰ و ۷۰ مشغول به فعالیت در سینما بود تا اینکه در سال ۱۳۷۶ برای اولین بار به عنوان مجری تلویزیون شروع به فعالیت کرد و در سالهای اخیر ۲ فیلم کارگردانی کرده است.
علی ملاقلی‌پور فرزند مرحوم رسول ملاقلی‌پور هم بعد از ساخت فیلم اول خود حالا چند فیلم مستند را در کارنامه سینمایی‌اش ثبت کرده است. رسول ملاقلی‌پور در سال ۶۳ با ساخت نینوا به صورت جدی وارد عرصه فیلمسازی شد.
میلاد صدرعاملی، فرزند رسول صدرعاملی نیز دستی بر آتش کارگردانی دارد. او امسال به تهیه‌کنندگی علی سرتیپی فیلمی را در جشنواره سی‌وهفتم آماده حضور در بخش نگاه نو کرده است. رسول صدرعاملی فعالیت حرفه‌ای خود در سینما را با تهیه‌کنندگی فیلم خونبارش (۱۳۵۹) به عنوان اولین پروژهٔ سینمایی پس از انقلاب آغاز کرد و دو سال بعد، اولین فیلم خود در جایگاه کارگردان بانام رهایی (۱۳۶۱) را ساخت. میلاد صدرعاملی فعالیت هنری خود را با دستیار کارگردانی فیلم «دختری با کفش‌های کتانی» ساخته پدرش آغاز کرد و حالا با فیلم «سونامی» در بخش نگاه نو این دوره از جشنواره فیلم فجر حضور دارد.
نمونه‌های دیگر حضور پسران به عنوان همکار در فیلم‌های پدران را می‌توان با نام‌هایی چون خانواده‌های افخمی، حاتمی‌کیا، عیاری، صباغ‌زاده و تبریزی به‌خاطر آورد.
پدران و دختران سینمایی
گاهی نیز این ارثیه سینمایی از پدران فیلمساز به دختران‌شان رسیده است. به‌جز خانواده پرتعداد داوودنژادها که می‌توان گفت بزرگ‌ترین خانواده سینمایی ایران هستند، می‌توان به زهرا مصفا تبریزی فرزند کمال تبریزی اشاره کرد که در برخی از فیلم‌های پدرش به عنوان عکاس حضور دارد. لیلی رشیدی فرزند مرحوم داوود رشیدی، لیلا حاتمی فرزند زنده‌یاد علی حاتمی ، نیکی مظفری دختر مجید مظفری، ماهور الوند فرزند سیروس الوند، نگار نیکخواه‌آزاد دختر وحید نیکخواه‌آزاد، سپند امیرسلیمانی فرزند سعید امیرسلیمانی و بهاره ارجمند فرزند مرحوم انوشیروان ارجمند که البته برادرش برزو ارجمند هم از بازیگران شناخته شده سینما ست، از دیگر هنرمندانی هستند که می‌توان به آنها اشاره کرد.
زنان فیلمساز و دختران بازیگر
از میان بانوان فیلمساز، رخشان بنی‌اعتماد، منیژه حکمت و فرشته طائرپور از جمله فیلمسازان مهمی هستند که دختران آنان نیز به‌واسطه حضورشان در سینما، پا به عرصه بازیگری گذاشته‌اند و حالا در میان سینما‌دوستان جزو بازیگران شناخته‌شده به‌شمار می‌آیند. باران کوثری فرزند رخشان بنی‌اعتماد، پگاه آهنگرانی، فرزند منیژه حکمت و غزل شاکری فرزند فرشته طائرپور، حالا دیگر اسم و رسمی در میان بازیگران سینما دارند.
رخشان بنی‌اعتماد از سال ۱۳۵۲ با سمت منشی صحنه در تلویزیون مشغول به کار شد و تا سال ۱۳۵۹ چند فیلم مستند کوتاه را کارگردانی کرد. فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۶۰ به عنوان منشی صحنه فیلم «آفتاب‌نشین‌ها» و فیلم «گل‌های داوودی» آغاز کرد. با کارگردانی فیلم «خارج از محدوده» در سال ۱۳۶۶ کارگردانی فیلم‌های بلند را کلید زد. او مادر تندیس و باران کوثری است که از میان دخترانش باران پا به عرصه بازیگری گذاشت. باران کوثری با بازی در بهترین بابای دنیا در سال ۷۰ اولین تجربه بازیگری را در کارنامه فعالیت‌های هنری خود قرار داد، و نقش‌آفرینی‌های بعدی او تا سال ۱۳۸۰ فقط به فیلم‌های مادرش محدو می‌شد.
منیژه حکمت، از اوایل دهه ۷۰ فعالیت خود را آغاز کرد و اولین کار جدی او «زندان زنان» در سال ۷۹ بود، پگاه آهنگرانی دختر حکمت هم علاوه بر شغل بازیگری، در این سال‌ها مشغول مستندسازی شده‌است. او از ۶ سالگی در فیلم گربه آوازه‌خوان بازیگری را شروع کرد. علاوه بر بازی در فیلم‌های سینمایی در صحنه تئاتر هم همچون کوثری حضور دارد.
فرشته طائرپور فعالیت خود را از اوایل دهه ۷۰ آغاز کرد و در کارنامه سینمایی‌اش علاوه بر تهیه‌کنندگی، مجری طرح، مشاور و مدیر تولیدی هم دیده می‌شود. غزل شاکری دختر طائرپور هم به عنوان بازیگران وارد سینما شده اما به نسبت باران و پگاه فعالیت کمتری داشته است. او علاوه بر بازیگری، به عنوان طراح صحنه نیز در سینما حضور دارد. اولین تجربه بازی او در ۱۰ سالگی برای فیلم«گلنار» در سال ۶۷ رقم خورد.
