ابراهیم حقیقی ضمن ارائه توضیحاتی درباره روند طراحی سیمرغ جشنواره فیلم فجر، مروری بر فیلم‌هایی که در خاطرش ماندگار شده‌اند داشت.
به گزارش ستاد خبری سی و هفتمین جشنواره ملی فیلم فجر، در سی و هفت دورهای که از جشنواره فیلم فجر گذشته است، هنرمندان باسابقه و برجسته بسیاری در روند برگزاری این رویداد بزرگ سینمایی نقش داشته‌اند که این روزها کمتر نامی از آن‌ها برده می‌شود.
ابراهیم حقیقی گرافیست و طراح باسابقه‌ای است که همواره با نگاهی به سیمرغ جشنواره فیلم فجر یاد او در ذهن‌ها زنده می‌شود. او در کنار طراحی سیمرغ جشنواره، طراحی پوسترهای چند دوره این رویداد را نیز برعهده داشته است.
امسال و در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر بناست تا بزرگداشت این هنرمند برجسته برگزار شود و این بهانه‌ای است تا ستاد خبری جشنواره فیلم فجر با او گفت‌و‌گویی صورت بگیرد.
سیری که سیمرغ جشنواره فجر طی کرد تا به پرواز درآید
در طول این سال‌ها سیمرغ جشنواره فیلم فجر شکل‌های مختلفی به خود دیده، اما در اصل آن تغییری ایجاد نشده است، ابراهیم حقیقی که طراح این نماد است، درباره اینکه ذهنیتش هنگام طراحی سیمرغ فجر چه بوده است، گفت: «پدید آمدن ایده سیمرغ در یک جمع اتفاق افتاد، پس از آنکه بنیاد سینمایی فارابی تاسیس شد و در سومین سالی که جشنواره فیلم فجر برگزار شد قرار شد که جشنواره دارای یک نشان باشد، ماه‌های زیادی طول کشید و همفکری‌های زیادی انجام شد که این سمبل و نشان پیدا شود.»
او با اشاره به طرح‌های پیشنهادی ادامه داد: «ابتدا به جهت رنگین بودن به طاووس فکر شده بود، اینکه نشان طراحی شده ویژگی‌های سینمایی داشته باشد با طاووس جواب نمی‌داد، پس از صحبت‌های بسیار سیمرغ انتخاب شد به عنوان اینکه در فرهنگ و هنر ما بسیار سابقه دارد از منطق‌الطیر عطار تا شاهنامه فردوسی و آثار بسیاری از شاعران ایران اثری از سیمرغ وجود دارد.»
حقیقی درباره روند طراحی نماد جشنواره فیلم فجر، بیان کرد: «وقتی بنا شد سیمرغ نشان جشنواره شود، من فرصت خواستم تا آن را طراحی کنم. سراغ کتاب‌های بسیاری در حوزه نگارگری، تصویرسازی، تذهیب، کاشی‌کاری، منبت، حجاری و… رفتم و از روی آن‌ها اتود، کپی یا عکس برداشتم. پس از اینکه منابع را یافتم شروع به ترکیب این طرح‌ها برای نشان سیمرغ کردم. در بیشتر طرح‌هایی که پیدا کردم سیمرغ سرش پایین بود در حالیکه نشان جشنواره فجر باید بالارونده و در حال پرواز می‌بود و در نهایت به طرح فعلی رسیدیم و این نشان از فرهنگ و هنرهای تجسمی و نشانه‌های تصویری ایران ساخته شد.»
این گرافیست در پاسخ به اینکه اگر بنا باشد دوباره سیمرغ جشنواره فیلم را طراحی کند آن را تغییر می‌دهد یا خیر؟ گفت: «شکل آن را تغییر نمی‌دهم زیرا احساس می‌کنم به عنوان یک موجود زنده کار می‌کند و ۳۵ سال است که در حال پرواز است، ممکن است فقط ریزه کاری‌های آن را کمتر کنم.»
سخنی با علاقه‌مندان به گرافیک و طراحی
ارتباط میان نسل‌های باسابقه و جوان و انتقال تجربیات یکی از مهم‌ترین مسایلی است که در جهت پویایی هنر ایران نقش دارد. این مسئله درحالی رخ می‌دهد که پیشکسوتان پذیرای ایده‌های نو و تازه جوانان نیز باشند.
حقیقی با اشاره به اینکه گرافیک باید به روز باشد تا با ایده‌های نو ارتباط برقرار کند، گفت: «همیشه فکر کردم و آموزش دادم که گرافیک هنر معاصر است، عمر گرافیک دقیقا مدتی قبل از عکاسی و سینماست و باهم به دنیا آمدند و بسیار وابسته به تکنیک و تکنولوژی معاصر هستند. گرافیک نمی‌تواند کهنه باشد و باید متناسب با تکنولوژی‌ها و پیشرفت‌های روز باشد.»
این هنرمند گفت: «گرافیک هم مانند سینما و بسیاری از هنرهای دیگر دانش می‌خواهد و این دانش باید در حوزه فرهیختگی باشد، دانش هم آموختن نیاز دارد. ممکن است شما علاقه‌مند به نواختن پیانو باشید ولی پیانونواز خوبی نمی‌شوید. طراح خوب باید آموزش خوب و درست دیده باشد.»
پوستر فیلم‌هایی که در خاطر حقیقی ماندگار شدند
حقیقی یکی از گرافیست‌هایی است که سابقه زیادی در طراحی پوسترهای جشنواره فیلم فجر داشته است، ایجاد تنوع در طراحی این پوستر به دلیل آنکه با فاصله اندک و سالانه برگزار می‌شود کار بسیار سختی است، حقیقی درباره اینکه چطور توانسته این تنوع و تازگی را در دوره‌هایی که طراح پوستر بوده است عملی کند، توضیح داد: «در ۹ سال اول جشنواره فجر که من همه کارها را انجام می‌دادم، بیشتر شاهد بودیم که اتاق فکری تشکیل شده و نسبت به اینکه چه می‌خواهیم انجام دهیم حرف زده می‌شد. بعدها این اتفاق کمتر رخ داد، یعنی طراحی پوستر به عهده طراح گرافیک گذاشته شد که برخی از دوره‌ها نیز من این کار را انجام داده و سعی می‌کردم رفتار تازه‌تری داشته باشم و اتفاقی نو را در زمینه طراحی پوستر ایجاد کنم. اینکه چقدر موفق شده‌ام را نمی‌دانم.»
این طراح و گرافیست که طراحی پوستر فیلم‌های بسیاری را انجام داده است، درباره اینکه چه پوستری بیشتر در خاطرش به یادگار مانده و به آن علاقه‌مند است؟ گفت: «قطعا پوسترهایی که در حافظه جمعی مردم ما جا گرفته‌اند همچنان برای من مهم و جذاب هستند و آن‌ها را دوست دارم، مثلا «مشق شب»، «سه زن»، «زندان زنان»، پوستر فیلم‌های آقای صدرعاملی مانند «من ترانه ۱۵ سال دارم» که تبلیغات بسیار وسیعی نیز برای آن انجام شد، فکر می‌کنم تنها فیلم ایرانی است که سه پوستر دارد و درآن سه پوستر مقاطع زندگی شخصیت اصلی را طراحی کردم و هر سه چاپ شد.»
او ادامه داد: «همچنین بسیاری از پوسترهایی که برای کارگردانان مولف سینمای ایران طراحی کردم را دوست دارم، الان به خاطر ندارم زیرا نزدیک به حدود ۶۰ پوستر است.»
او درباره اینکه از میان همکارانش کسی هست که آثار او را نقد کرده و نظرش برای این هنرمند اهمیت داشته باشد، گفت: «قطعا همه می‌توانند نقد کنند و من هم نقد هر کسی را چه همکار باشد یا نباشد می‌شنوم اما سعی می‌کنم حرف اجبارکننده پخش کنندگانی را که فقط به فکر فروش هستند را گوش نکنم.»
گلایه از وضعیت طراحی پوستر در سینما
وضعیت طراحی پوستر فیلم‌ها این روزها با واکنش‌های متعددی همراه بوده است و منتقدان بسیاری نیز دارد، حقیقی که از صاحب‌نظران این حوزه است با گلایه از وضعیت این روزهای طراحی پوستر فیلم‌ها در سینمای ایران، توضیح داد: «وضعیت سفارش طراحی پوستر در ایران بسیار بد و فاجعه‌بار است، یک موقعی کارگردانان مولف سینما پوستر سفارش می‌دادند که خوب بود، بعدها نوبت به تهیه‌کنندگان برای سفارش پوستر رسید و تا موقعی که با تهیه‌کننده فرهیخته کار می‌کردیم پوسترها خوب بودند. اما از یک زمانی پخش کننده‌ها به میان آمدند که تنها فکرشان این بود که فیلم بیشتر بفروشد و برایشان اهمیت نداشت که پوستر به فیلم بخورد یا نه، از آن زمان بود که من هم کمتر توانستم کار کنم.»
حقیقی در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند پوستر جشنواره فیلم فجر و طراحی سیمرغ جای کار بیشتری دارد، نظر خود را به این شکل بیان کرد: «امیدوارم دوستانی که به این مسئله معتقدند نشان دهند که چگونه پوستر جای کار دارد زیرا که حرف زدن کار بسیار آسانی است، رنگین کردن سیمرغ به هزار تکنیک و رفتار طراحانه گرافیکی نیاز دارد. من از رفتار تازه سخن نمی‌گویم بلکه از تکنیک‌های اصولی می‌گویم که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد، اینکه سیمرغ را به اشکال مختلف مانند فلزی، چوبی و … درست کرد، ایده‌های خلاقانه‌ای نیستند فقط اجراهای متفاوتی از یک نشان هستند.»
از تارکوفسکی تا کیارستمی، فیلم‌های مورد علاقه طراح سیمرغ
هر انسانی که به نوعی به سینما علاقه‌مند بوده یا ارتباطی با هنر هفتم داشته باشد، سکانس‌های ماندگاری را در ذهن خود به یادگار دارد که هیچگاه از ذهنش پاک نمی‌شوند، حقیقی که ارتباطی نزدیکی نیز با سینما داشته است درباره سکانس‌های ماندگاری که به خاطر سپرده است، گفت: «همیشه از فیلم‌های برگمان و تارکوفسکی، چند فیلم کیارستمی و چند سکانس «باشو غریبه کوچک» دلم لرزیده است و جزو ته نشین‌های ذهنم از سینمایی که دوست دارم هستند.»
این هنرمند که قرار است در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر، بزرگداشتش برگزار شود، درباره این اتفاق نظر خود را بیان کرد: «بزرگداشت رفتاری است که کسانی که مورد بزرگداشت قرار می‌گیرند را خوشحال می‌کند اما اینکه چه فایده‌ای دارد را اصلا نمی‌دانم.»
