نام محمدعلی کشاورز همواره جایی در میان بهترین بازیگران بوده است. او یکی از پنج بازیگر مهم تئاتر بود که توانستند با ورود به سینما وزن این حرفه را روی پرده به طرز چشمگیری افزایش بدهند.
کشاورز اما مثل رشیدی، نصیریان ، مشایخی و انتظامی با وجود خواستگاه مشترکشان که تئاتر بود، سبک و دنیای بازیگری متفاوت و مختص به خودش را داشت. اگر این بازیگران را روی یک مدار رئالیستی قرار بدهید اگر مشایخی در ابتدای این نمودار باشد ، کشاورز کاملا در نقطه مقابل او قرار داد.
«محمدعلی کشاورز» را می‌توان یک بازیگر اکسپرسیونیستی قلمداد کرد و از این رو شاید بهترین نقش‌آفرینی‌هایش آن‌هایی بودند که سبک بازی او نزدیک‌تر بوده‌اند. در «مادر» که به خاطر بازی در نقش محمد ابراهیم پسر بزرگ، نامزد دریافت سیمرغ بلورین هم شد یکی از آن نقش‌هایی را بازی کرده است که کاملا با سبک و سیاق بازی اش هماهنگ است.
در این نوع بازی بازیگر با حجم زیاد و دوز بالای انرژی روی صحنه می‌آید و در ارائه تکنیک و بیان احساسات بی محابا عمل می کند. موضوعی که در بازی محمدعلی کشاورز چه در «شطرنج باد» و چه در «مادر» و یا سریال های «هزاردستان» و «پدرسالار» نمود پیدا کرده و این بازیگر بالاترین سطح از توانش را به نمایش می‌گذارد.
جالب است که او در «شطرنج باد» با اکبرزنجانپور و در مادر با امین تارخ که هر دو نیز متعلق به این سبک از بازیگری هستند همبازی است. از نمونه‌های فاخر این نوع بازیگری در عرصه بین المللی می توان از جک نیکلسون و لئورنادو دی کاپریو به عنوان شاخص ترین بازیگرانی که برای جهان شناخته شده‌اند، نام برد.
«محمدعلی کشاورز» اما در این سبک دشوار از بازیگری، خودش را به عنوان یک بازیگر توانمند مطرح کرده است. در مادر محصول ۱۳۶۸ به کارگردانی مرحوم علی حاتمی ، او با اضافه وزنی که بشدت به سبک بازی اش کمک کرده تبدیل به یک موجود غیرقابل تحمل نمایشی می شود. کسی که احساساتش را با صدای بلند فریاد می‌زد و ابایی از اینکه در وسط آن خانه زیبا این حجم بزرگ از احساسات نمایشی را نشان دهد ندارد.
دوز استفاده از انرژی و احساسات دربازی محمدعلی کشاورز به حدی زیاد است که وقتی در همان ابتدا روی پله حیاط نشسته، در خودکار را در دهانش گذاشته و مشغول نوشتن اعلامیه ترحیم «مادر» پیش از مرگ است، منوچهر اسماعیلی به عنوان دوبلور کلماتی را به متن اضافه کرده است.
چهره مردانه کشاورز، با ابروهای درهم فرو رفته و نگاهی که بی پروایانه به زمین دوخته شده تا خودش را از احساسات منتشر شده در فضای خانوادگی دور نگه دارد شخصیت او را پیش از آنکه دهان باز کند به بیننده منتقل می‌کند.
محمدعلی کشاورز با وجود سبک خاص و متفاوت بازی‌اش اما در مجموعه‌ای از بهترین آثار سینمای ایران بازی کرده است به طوری که در میان ۴۷ فیلم سینمایی که حضور داشته علاوه بر «مادر» که او را نامزد دریافت سیمرغ کرد آثاری چون، شب قوزی، خشت و آینه، کمال الملک، ناصرالدین شاه آکتور سینما، دلشدگان و زیر درختان زیتون نیز دیده می‌شود که وزن کارنامه این بازیگر مطرح دنیای نمایش ایران را به خوبی نشان می‌دهد.
امید ذاکری‌نیا
