معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سازمان سینمایی از ادغام دوباره بخش ملی و جهانی جشنواره فیلم فجر از سال ۱۴۰۱ خبر داد.
محمد خزاعی گفت: پیرو بررسی «کارگروه مطالعه و ارزیابی جشنواره‌ها» و بنا به مطالبه‌های صنوف و سینماگران کشور در سال‌های گذشته، سازمان سینمایی به این جمع‌بندی رسیده است که ۲ جشنواره ملی و جهانی فجر را به صورت یکپارچه تحت عنوان «جشنواره بین‌المللی فیلم فجر» برگزار کند. برگزاری همزمان این رویداد مهم و راهبردی سینمای ایران در سالگرد جشن‌های فجر انقلاب اسلامی با هم افزایی ظرفیت‌ها، قطعاً، فرصت‌های کاربردی مضاعفی را برای بهره مندی جامعه سینمایی، اقشار مختلف مردم، سینماگران و مهمانان خارجی فراهم می‌آورد.
وی ادامه داد: همه‌ساله در سالروز انقلاب و در پوشش جشن‌های متنوع آن شاهد حضور میهمانان، شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی و حضور چشمگیر رسانه‌های خارجی در کشور هستیم. بدیهی است با برنامه‌ریزی‌های دقیق و هدفمند، جشنواره بین‌المللی فیلم فجر می‌تواند از این مزیت‌ها و فرصت‌ها بهره‌برداری کند.
خزاعی با تشکر از علیرضا رضاداد، سید رضا میرکریمی و محمدمهدی عسگرپور به عنوان دبیران جشنواره جهانی فجر در این سال‌ها که به گفته وی فضاهایی را برای کمک به گسترش روابط بین‌الملل سینما فراهم کردند افزود: بی‌تردید از مزیت‌های نسبی ایجادشده و تجارب ارزنده همکاران خوبمان در این رویداد استفاده خواهیم کرد.
مورد عجیب جدایی ملی از جهانی
جشنواره جهانی در حقیقت بخش بین‌المللی جشنواره فیلم فجر است که از سال ۱۳۹۴ و در تصمیمی عجیب و غریب از بدنه جشنواره اصلی جدا شد. تصمیمی که با اعتراض بسیاری از اهالی سینما همراه بود، اما مدیران فرهنگی وقت و فعلی ترجیح دادند تا زمان برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر را از موعد اصلی آن یعنی بهمن ماه به اوایل دومین ماه سال منتقل کنند.
این جدایی و احتمال ادغام مجدد دو بخش ملی و جهانی جشنواره فیلم فجر همچنان یکی از مسائل مورد توجه اهالی سینما و اصحاب رسانه است و به نوعی دو اردوگاه طرفداران ادغام و هواداران جداسازی را شکل داده است.
دو سال پیش و در بهار ۱۳۹۸ رضا میرکریمی دبیر وقت جشنواره جهانی فیلم فجر در نشست خبری جشنواره حداقل سه بار از سوی خبرنگاران در موضوع احتمال ادغام دو جشنواره ملی و جهانی مورد سؤال واقع شد. سؤالاتی که با چاشنی ابراز تمایل حسین انتظامی رئیس وقت سازمان سینمایی به این ادغام مطرح گردید.
دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر هم ضمن بی‌اطلاعی از اظهارنظر انتظامی، گفت که در آخرین گفت‌وگویی که با سرپرست سازمان سینمایی داشته است، علاوه بر حمایت قاطع و دلگرمی او، هیچ نشانه‌ای دالّ بر توقف برگزاری جشنواره جهانی فجر از سوی انتظامی نه دیده و نه شنیده است.
یک ماه بعد و در اولین نشست خبری حسین انتظامی در سمت رئیس سازمان سینمایی نیز این پرسش بار دیگر تکرار شد. در آن جلسه، رئیس سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری در پاسخ به خبرنگار خبرگزاری آنا که خواستار موضع صریح وی در قبال ادغام جشنواره جهانی و جشنواره ملی فجر شده بود، گفت: نباید از بنده انتظار رفتار شتاب‌زده و بدون بررسی داشته باشید. همانطور که پیش از این هم گفته بودم، ما مشغول ارزیابی هر پنج جشنواره‌ای هستیم که در حوزه سینما در کشور ما برگزار می‌شود. بنا داریم آیین‌نامه جشنواره را منتشر کرده، پیش‌نویس آن را آماده کرده و از اصحاب خرد درباره آن نظر بگیریم. طبعاً پاسخگویی شفاف و صریح به این سؤال منوط به تدوین و انتشار این آیین‌نامه است.
نقد کارگردان «رنگ خدا» بر برگزاری یک رخداد سینمایی
جدا شدن بخش جهانی جشنواره فیلم فجر از بخش ملی از همان ابتدا مورد نقد بسیاری از سینماگران و منتقدان قرار گرفت. علاوه بر هزینه‌های مضاعف، افت کیفی فیلمها و کیفیت فیلمسازان خارجی حاضر در جشنواره نیز از مهم‌ترین انتقاداتی است که به این روند جدید وارد شد. یکی دیگر از این انتقادات به روند اجرای جشنواره و محدود کردن برگزارکنندگان آن به طیف خاصی از اهالی سینما بود که شائبه مدیریت و اجرای محفلی جشنواره را تقویت می کرد.
یکی از تندترین این اظهارات را مجید مجیدی مطرح کرد. این کارگردان شناخته‌شده سینمای ایران، در گفت‌وگو با ویژه‌نامه نوروز۱۳۹۹ ماهنامه «اندیشه پویا» یکی از دلایل ایجاد فضای ناسالم سینمای امروز را جدا کردن بخش بین‌الملل از جشنواره فجر دانست که اصل فلسفه جشنواره فجر را زیر سوال برده است.
وی با ذکر خاطره‌ای در این زمینه گفت: آن زمان که «پیر هانری دولو» در جشنواره فجر «بدوک» را دید و آن را به کن فرستاد مثل حالا نبود که برای رسیدن فیلم به جشنواره، نیاز به لابی‌گری داشته باشی!
مجیدی در ادامه افزود: آن سال‌هایی که این جدایی صورت نگرفته بود، روسای جشنواره‌های مطرح خارجی موقع برگزاری جشنواره به ایران می‌آمدند و در کنار مخاطبان ایرانی، فیلم‌های ایرانی را می‌دیدند و برای جشنواره‌های خود گزینش می‌کردند. فیلم «بچه‌های آسمان» در جشنواره فجر بود که توسط نماینده جشنواره مونترال انتخاب شد و کم‌کم به سمت دیگر جشنواره‌ها رفت و بزرگ شد. آن زمان باربارا مدیر جشنواره ونیز خودش هر سال مهمان فجر بود و با دقت فیلمها را می‌دید و فیلم انتخاب می‌کرد.
کارگردان فیلم‌های «رنگ خدا» و « بچه های آسمان» اظهار کرد: این چهره‌های درجه سه و چهاری که از توی کافه‌های اروپا پیدا می‌کنند و به بین‌الملل جداشده از فجر می‌آورند خیلی توفیر دارند با آن آدم‌های درجه یکی که قبل از جدایی بین‌الملل، به جشنواره فجر می‌آمدند و فیلم‌های ایرانی را می‌دیدند.
برگزاری آخرین دوره جشنواره جهانی با طعم کرونا
اما سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر قرار بود به دبیری محمدمهدی عسگرپور از ۲۸ فروردین تا پنجم اردیبهشت سال ۱۳۹۹ و قبل از آغاز ماه مبارک رمضان برگزار شود، اما شیوع ویروس کرونا باعث شد تا زمان برگزاری آن به نیمه دوم خرداد ماه ۱۳۹۹ موکول شود. با این حال به خاطر تداوم شیوع ویروس کرونا، اردیبهشت‌ماه سال ۹۹ ستاد خبری جشنواره فیلم فجر رسماً از لغو برگزاری این جشنواره خبر داد.
در نهایت این دوره از جشنواره از پنجم تا دوازدهم خرداد ماه امسال به دبیری محمدمهدی عسگرپور، نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده سینما در تهران برگزار شد. سه مجموعه پردیس سینمایی چارسو به عنوان سالن اصلی جشنواره، پردیس سینمای آزادی و سینمای روباز کانون، در این دوره میزبان علاقه‌مندان به سینما بودند.
در افتتاحیه این دوره از جشنواره بود که عسگرپور از ثبت جشنواره جهانی فیلم فجر در فدراسیون جهانی انجمن‌های تهیه‌کنندگان فیلم (فیاپف) و پیوستن به پانزده جشنواره برتر رقابتی دنیا خبر داد رخدادی که به گفته وی، به جهانی شدن این رخداد و قرار گرفتن آن در رخدادهای جهانی کمک می‌کند. و در نتیجه هرگونه تغییر در زمان برگزاری به منزله خروج این رخداد هنری از بین این پانزده جشنواره است.
با این حال و با توجه به توضیحات خزاعی به نظر می رسد تقویت جنبه بین‌المللی جشنواره فیلم فجر و حضور آثار باکیفیت رد این رویداد هنری اولویت اول سازمان سینمایی است و حضور یا عدم حضور جشنواره فجر جشنواره های رقابتی در اولویت بعدی باشد. حال باید تا سال آینده منتظر ماند و دید که برنامه سکانداران جدید سازمان سینمایی برای ارتقای این جشنواره ادغام‌شده چه خواهد بود.
