علیرضا بلیغ پژوهشگر فرهنگ و هنر و عضو پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی درباره نقش علوم انسانی برای سینما معتقد است که سینماگر برای هنرمند بودن نیازی به علوم انسانی ندارد؛ حس تیز و جدی و قلب سلیم برای او کافی است اما علوم انسانی می‌تواند نهاد نقد سینما را تقویت کند.
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی جشنواره فیلم فجر، علیرضا بلیغ پژوهشگر فرهنگ و هنر گفت: یک تلقی رایج درباره رابطه میان سینما و علوم انسانی می‌تواند این باشد که باید نظریاتی در حوزه علوم انسانی ناظر بر سینما وجود داشته باشد، مانند رشته‌های فلسفه هنر و جامعه شناسی هنر تا درباره سینما نظریه پردازی کنیم. اما به نظرم الزاماً این رابطه درست نیست به این دلیل که هنر اگر در جایگاه درست خودش طرح شده و ساختار متقنی داشته باشد شکل و ساختار صحیحی پیدا خواهد کرد.
بلیغ ادامه داد: اگر اثر سینمایی یک فیلمساز در مقام هنرمند، حس گشوده‌ای نسبت به جامعه و تحولات پیرامونی و همچنین هوش سریع و صریحی داشته باشد، بدون شک گیرایی بیشتری برای مردم و انعکاس صادقانه‌ای نسبت به وقایع خواهد داشت. طبعاً آنچه که در دل هنرمند می‌ریزد حس متفاوت‌تری نسبت به جامعه‌شناسان خواهد داشت.
او بیان کرد بنظرم همیشه احساس و دریافت‌های قلبی و ذوقی هنرمند در جامعه از نظر زمانی مقدم است بر علوم انسانی. دست کم آغازگر این صحنه خود هنر و هنرمند خواهد بود. بنابراین نیازی نیست تا هنر را لزوماً منوط به نظریه‌پردازی کرد اما جایگاه علوم انسانی این می‌تواند باشد که نهاد نقد هنر را تقویت کند. به هر حال اثر هنری که خلق می‌شود منتقدان و اندیشمندان در نقطه‌ای هستند که با یک فاصله‌ای اثر را مورد نقد قرار می‌دهند. این فاصله محاسن و معایبی دارد، عیبش آن است که به خلق اثر منتهی نمی‌شود اگر چه که نقد هنری چه بس یک اثر هنری هم باشد و خودش رنگ و بوی هنری بدهد اما در هر حال تا اثر هنری خلق نشود، منتقد معنای مشخصی ندارد. اما حسنش آن است که به خودش اجازه می‌دهد در نقطه‌ای بایستد که اثر را در غالب یک نقد تفسیر هنری کند. نقد می‌تواند خودش اثر هنری باشد که خودش مبتنی بر دریافتی از وضعیت تاریخی و اجتماعی ما است. کار منتقد این است که بگوید اثر هنری چقدر واگویه حقیقت است.
این پژوهشگر بیان کرد که متأسفانه الان کمتر می‌شود اثری را نام برد که خصلت‌های اساسی هنری را داشته باشد. اثر هنری همواره بر فراز می‌ایستد؛ درست است که از یک بستر خاصی سر در می‌آورد اما زمانی مورد توجه قرار می‌گیرد که به زیبایی و مبتنی بر واقعیات خلاف عادت باشد.
او تأکید کرد: از نظر من هنرمند بالاصاله نیازی به مطالعات علوم انسانی ندارد تا هنرمند باشد. حس تیز و قلب سلیم است که از او هنرمند می‌سازد. زیرا واردات قلبی انسان همیشه واردات رحمانی و یا شیطانی نیست بلکه می‌تواند گاهی رحمانی و گاهی شیطانی باشد. اما گاهی هنرمند جانب باطل را بیشتر می‌گیرد تا حق.
دکتر بلیغ در پایان اظهار داشت: سینما و علوم انسانی باید رابطه دیالکتیکی داشته باشند و یکی بدون دیگری نمی‌تواند دیگری را کامل کند. در هر حال رابطه علوم انسانی و هنر و سینما دوطرفه است و هر دو همدیگر را تقویت می‌کنند. هنرمندی ممکن است مطالعاتی هم در علوم انسانی داشته باشد و اهل فلسفه و روان شناسی باشد. اما مستقیم در هنرمند بودنش اثر ندارد حتی چه بسا خراب کند می‌توانم مثال‌هایی بزنم از سینماگرانی که این رویه را طی کردند و نتیجه کار بدتر شد.
چهلمین جشنواره فیلم فجر در دو بخش فرهنگی و رقابتی از ۱۲ تا ۲۲ بهمن به دبیری مسعود نقاش‌زاده برگزار خواهد شد.
علیرضا بلیغ: حس گشوده و قلب سلیم هنرمند، اثر سینمایی را بر فراز می‌نشاند
