در پنجمین روز از چهلمین جشنواره فیلم فجر دو فیلم «بی‌مادر» به کارگردانی سیدمرتضی فاطمی و «دسته دختران» به کارگردانی منیر قیدی به نمایش درآمد. دو فیلمی که نگاهی به رنج زیستن در فضایی زنانه را برای پرداخت سینمایی خود برگزیده بودند.
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی جشنواره فیلم فجر، فیلم «بی‌مادر» به کارگردانی سیدمرتضی فاطمی داستان زنانه‌ای دارد. در این فیلم با زنانی روبه‌رو هستیم که با خواست‌های متفاوت و گاه متعارض باهمدیگر مواجه می‌شوند و از بستر تعارض‌ها هدف مشترکی شکل می‌گیرد. تعارض‌هایی که مردهای داستان ناچار از تن دادن، پذیرش و دخالت‌کردن در آن مسائل می‌شوند.
داستان «بی‌مادر» منوط به آینده است و زمان حال داستان در انتظار فرارسیدن آینده نویدبخش سپری می‌شود. زمان حال برای کاراکترها مدام با سختی و دشواری‌های فراوان می‌گذرد تا آینده بهتر از راه برسد. شخصیت‌ها تصور می‌کنند در آینده سلامتی، تولد و سعادت در انتظارشان قرار دارد اما این مفاهیم درنهایت رویاهایی هستند که یا محقق نمی‌شوند یا زمانی که از گرد راه برسند دشواری‌های تازه‌ای را به همراه می‌آورند. از این رهگذر «بی‌مادر» داستانی از موضوعات و مشکلات زنان از طبقات اجتماعی متفاوت را به تصویر می‌کشد اما آنچه برای آن‌ها به سادگی رخ نمی‌دهد رسیدن به خواست‌هایی است که وصول به آن چندان دور از دسترس نیست.
علاوه بر این، «بی‌مادر» از نظر بازیگری تازگی دارد و نکته قابل توجه این است که حضور بازیگران مرد آن چشمگیرتر از کار درآمده است. پژمان جمشیدی با گریم متفاوتی در فیلم ظاهر شده تا شمایل یک مرد متعصب جنوب شهری را به نمایش بگذارد. پسربچه فیلم هم بازی قوی و تاثیرگذاری را ایفا کرده است تا مصائب زنان در دنیایی مردانه و سرشار از امید به آینده شکل بگیرد.
بازی‌های مردانه از نگاه زنان
«دسته دختران» به کارگردانی منیر قیدی نگاهی به مقطعی کوتاه از جنگ هشت ساله ایران و عراق دارد. علیرغم آن‌که به درستی گفته شده جنگ چهره زنانه ندارد اما این اثر تلاش‌های یک دسته زنانه را در زمان سقوط خرمشهر انتخاب کرده است. در این موقعیت حساس شخصیت‌های اصلی زن فیلم نه در پشت جبهه و تدارکات که در دل جنگ و مبارزه حضور دارند.
همان‌طور که از نام فیلم برمی‌آید «دسته دختران» دلشمغول یک گروه از زنان برای مقابله با دشمن است اما هرکدام از آن‌ها برمبنای یک خواست درونی به دل جنگ زده‌اند. عشق، انتقام، فرار از انفعال و… دلایلی است که باعث کنار هم جمع شدن این گروه زن می‌شود تا علیرغم مخالفت‌هایی که با جنگیدن آن‌ها می‌شود انگیزه خودشان را نبازند و تا برآورده شدن میل درونی‌شان از پا ننشینند. به این ترتیب فیلم راجع به یک فرمانده زن نیست بلکه فیلم شرح یک موقعیت دشوار است. موقعیتی که در آن تمام گروه زنان علیرغم تنوع و تکثر خواست‌هاشان حول یک هدف واحد جمع شده‌اند.
منیر قیدی در این اثر توانسته است زنان را در دل یکی از بحرانی‌ترین مقاطع تاریخ معاصر کشور تصویر کند و علیرغم مشکلاتی که در جهان خشن جنگ و دشواری و دشمنی‌ها وجود دارد زیبایی ایستادگی و اتحاد را به تصویر بکشد.
با وجودی این که گروه بازیگران این فیلم پیش‌تر کنار هم بازی نداشته‌اند اما منیر قیدی دست به انتخاب‌های خوبی برای گروه بازیگران زده و توانسته است آن‌ها را با فضای قصه و فیلم همراه کند. ترکیب متنوع بازیگران به «دسته دختران» تازگی داده است و یکی از جنبه‌های تازه این فیلم را باید در ترکیب متنوع بازیگران آن سراغ گرفت.
یادداشت از کامبیز حضرتی
نگاه تازه | رنج زیستن از چشم زنان
