دومین نشست تخصصی واکاوی موضوعات سینمایی در روز یکشنبه ۱۷ بهمن ماه به مقوله سینما و عصر دیجیتال اختصاص داشت.
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی جشنواره فجر، دکتر مجید شیخ انصاری عضو هیات علمی دانشگاه هنر میهمان نشست تخصصی واکاوی موضوعات سینمایی در روز یکشنبه ۱۷ بهمن ماه بود که به مقوله سینما و عصر دیجیتال ورود کرد. گفتنی است مسعود سفلایی عضو هیات علمی و مدیر گروه سینما دانشگاه هنر اجرای این نشست را عهده‌دار بود.
شیخ انصاری در ابتدای مراسم درباره موضوع عنوان کرد: «سینما و عصر دیجیتال مقوله مهم و جذابی است و می‌توان به طور جدی درباره آن حرف زد؛ هرچند سینما با این تحولات ناآشنا نیست.»
او ادامه داد: «به‌طور طبیعی اولین تغییرات در حوزه ابزار اتفاق افتاد و وسایل متحول شدند و به دنبال آن روش‌های توزیع و زنجیره تامین هم تحت تاثیر این تحول قرار گرفت و این روی نیروی انسانی خلاق تاثیر زیادی گذاشت.»
شیخ انصاری با اشاره به تغییر انتظار مخاطبان از سینما عنوان کرد: «بعد انعکاس این تغییرات را در دانش سینما هم دیدیم و مخاطبان به‌عنوان آخرین لایه تحت تاثیر قرار گرفته است و انتظاراتشان از سینما تغییر کرد؛ پس ابتدا ابزار و بعد مفهوم آن رسانه تغییر کرد.»
عضو هیات علمی دانشگاه هنر اظهار کرد: «پس از تغییر دانش سینمایی نیازهای جدیدی به وجود آمد و به‌دنبال آن تغییرات و پیشرفت‌های دیگر حاصل شد. اینکه این تغییرات چطور اتفاق افتاد، جذاب است. تغییراتی که به کوچک شدن ابزار و ساده شدن فرایندها رخ داده است، امکان انجام کارهایی امکان‌پذیر شد که تا قبل از این ممکن نبود.»
شیخ انصاری افزود: «عمق و ماهیت این تاثیرات اهمیت دارد و دوران دیجیتال فرایندی را اصلاح می‌کند و شاید در ابتدای دیجیتال شدن سینما بتوان مسیر این تغییرات را ردیابی کرد. این تغییرات امروزه جذاب هستند اما این تغییرات برای علاقه‌مندان جدی سینما مفهوم دارند و به منزله تحول هستند. باید دانست بازنگری در مسائل اساسی و معرفت‌شناسی و کارکردهای سینما به دنبال ایجاد تحول در سینما رخ می‌دهد.»
سفلایی در ادامه صحبت‌های شیخ انصاری درباره گستردگی طیف مخاطبان سینما و انتظارات از کارگردان و فیلم، تصریح کرد: «کثرت تولیدات و به دنبال آن کثرت تفکر و پراکندگی مخاطب در اثر ورود به دیجیتال رخ داد. امروزه ما دیگر نمی‌توانیم از مخاطب توقع خاص و عمل در مسیری مشخص داشته باشیم و به همین دلیل گستردگی طیف مخاطبان بازخوردهایی که کارگردان از فیلم می‌گیرد متفاوت از چیزی است که انتظار داشته است.»
شیخ انصاری در ادامه این بحث بیان کرد: «آخرین لایه تحولات تغییر در انتظار مخاطبان به‌معنای عام است و اصولا مفهوم سینما و مرز بنیادین سینما و دیگر هنرها تغییر کرده است. تجربه جمعی از موضوعی ثابت ویژگی سینما است. آسان‌تر شدن فرایند ساخت باعث شده که دایره حضور افراد در سینما بیشتر شود اما آیا استفاده از ظرفیت‌های زیبایی‌شناختی سینما محقق شده است؟ در پاسخ باید گفت که نیمی از این ظرفیت‌ها خالی مانده است. تنظیم‌گری مدیریت کلان سینما باید در هر دو حوزه باشد.»
شیخ انصاری درباره نقش مدیریت کلان در سینمای دیجیتال اظهار کرد: «سینمای دیجیتال ارزان نیست اما آنچه شما می‌خواهید نوع مدیریت را تعیین می‌کند. بخش‌های زیادی از حوزه دیجیتال هنوز مغفول مانده است. کار مدیریت کلان تنظیم‌گری است و استفاده از فرصت‌های تغییر تکنولوژی باید مبنا باشد. دیجیتال حتی در آموزش و دیگر عرصه‌ها هم وارد شده و نسل جدید دایره انتظارتشان از سینما فقط سینما نیست و بسیار فراتر رفته است.»
سفلایی در خصوص تنوع در عصر دیجیتال بیان کرد: «تنوع دید، موضوعی است که در عصر دیجیتال رخ داده است و VOD ها که امکان انتخاب به مخاطب داده است، وارد عرصه شده‌اند و شاید حتی قصه هم فاش شود اما هنوز اشتیاق مخاطب برای تماشا وجود دارد و این در راستای افزایش دامنه دید مخاطب است. این در نگاه اهالی سینما یک ضعف تلقی شده و سینمای دیجیتال را آسیب‌زننده می‌دانند چرا که جریان تفکر به تصور افراد قدیمی‌تر سینما، تحت تاثیر قرار گرفته است؛ اما این چقدر درست است و آیا سینمای دیجیتال به ماهیت سینما آسیب می‌زند؟»
شیخ انصاری در ادامه صحبت‌های سفلایی عنوان کرد: «ما در عصر امروز دیگر حوصله تمرکز چند ساعته روی یک فیلم را نداریم اما سینما در حال تحول به روش جدید است. امروز دسترسی به فیلم‌ها راحت شده و سینما از امکانات قبلی فاصله گرفته و باید خود را با انتظارات مخاطب تنظیم کند. ریتم محتوا و موضوعات فیلم‌های جدید متفاوت از فیلم‌های قدیم است اما مخاطب روایت‌گری را دوست دارد و چگونگی وقوع حوادث برای او اهمیت دارد حتی اگر داستان فیلم لو برود.»
او افزود: «سینما به جایی می‌رسد که باید به یک سری از سوالات پاسخ بدهد. فیلم‌ساز دامنه وضوح و دید مخاطب را تعیین می‌کند و اگر امکانی بیاید که مخاطب بتواند وضوح را تغییر دهد، ممکن است تهدید به‌نظر بیاید اما از طرفی می‌تواند یک فرصت باشد.»
سفلایی درباره زیست دیجیتال بیان کرد: «در یک دوره‌ای تکرار ایراد بود و مسیر داستان خطی بود اما امروز تجربه زیست از دل جهان دیجیتال می‌آید و ما وارد داستان‌های در لحظه می‌شویم. امروز به واسطه این تجربه زیست دیجیتال دیگر ته‌نشین شدن داستان که در گذشته بود، مفهوم ندارد.»
شیخ انصاری درباره تغییرات در سینما تصریح کرد: «سینما با این تغییرات غریبه نیست و در ابتدا مقاومت در مخاطب وجود دارد. سینما به لحاظ ابزار دیر یا زود به یک آیین تبدیل می‌شود اما به لحاظ روایی به همان سنت خود ادامه می‌دهد.»
او ادامه داد: «نیاز زمان حال که شاید در حال تبدیل شدن به عادت است من فکر می‌کنم که یا گذراست یا باری از روی دوش سینما برمی‌دارد. میراث سینما تاثیر خود را گذاشته و بالغ‌تر شده است.»
سفلایی درباره اهمیت داستان در فیلم‌های سینمایی بیان کرد: «تکنولوژی در بحث تماشاگری سینما خود را نشان می‌دهد اما علاقه به داستان به واسطه تعدد تماشای فیلم‌ها افزایش یافته است.»
شیخ انصاری درباره روایت در سینما عنوان کرد: «زمانی فیلم‌ها به سوالات معرفت‌شناسانه‌ای پاسخ می‌دادند که امروز دیگر پاسخ داده شده هستند. یکی از نیازهای همیشگی بشر روایت بوده است. نیازهای ذهنی مخاطب فراتر از دنیایی است که در آن زندگی می‌کند و البته دنیای دیجیتال خوراک این نیاز را فراهم می‌کند.»
شیخ انصاری در انتهای صحبت‌های خود بیان کرد: «دنیای دیجیتال در یک معنا ترسناک و در معنای دیگر زوایای مثبت دارد زیرا ذهن بشر امکان تصور و تخیل دارد. من به این دنیا خوشبین هستم و احساس می‌کنم که نسل آینده با تکنولوژی مخصوص خود سر و کار خواهد داشت. عصر دیجیتال به نسبت تاریخ سینما اتفاق نویی است و باید به این توجه کرد. مدیریت کلان سینما باید به تحولات معرفت‌شناسانه‌ای که به این واسطه رخ می‌دهد، توجه کند.»
