نشست سینمای راهبردی با نگاهی به فردا با سخنرانی سعید غفاری در خانه جشنواره برگزار شد.
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی چهلمین جشنواره فیلم فجر، در نهمین روز از برگزاری این رویداد سینمایی، نشست تخصصی تحت عنوان «سینمای راهبردی با نگاهی به فردا» با حضور دکتر مهدی ناظمی (مجری) و دکتر سعید غفاری (عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق) در خانه جشنواره برگزار شد.
غفاری در ابتدای این نشست درباره سینمای راهبردی گفت: سینما نقطه تلاقی هنر، فرهنگ و رسانه است. ترکیب رسانه و هنر قابلیتی به سینما داده که آن را به عاملی تاثیرگذار در حوزه فرهنگ تبدیل کرده است. سینما ظرفیت بی‌بدیلی برای تبدیل زمان دارد و می‌توان گذشته، حال و آینده را بازنمایی کرد. به‌دلیل همین ویژگی ظرفیت تولید، توزیع و غلبه روایت را دارد. فناوری نیز ظرفیت‌های این رسانه را افزایش داده است تا بتواند در بازتولید روایت ما از فرهنگ اثرگذار باشد. سینما می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند و شرایطی را به وجود آورد که دیگر به سینما به عنوان ابزار معمولی فکر نکنیم.
او تصریح کرد: به‌نظر می‌رسد، سینمای ما در گام اول خود پس از انقلاب به مسیر خوبی رفته است. سینما در دهه ۶۰ به دنبال تمایز بخشی با قبل از انقلاب بود اما بعد از آن چرخه تولید فیلم، متناسب با نیازها و اهداف جمهوری اسلامی رشد نکرده است.
او افزود: سینمای شرق به دنبال روایت خودش بوده است. تایلند پیوست تربیتی درباره فیلم و سریال دارد و این یعنی آن کشور به سینمای راهبردی فکر میکند. سینما را تنها سرگرمی نمی‌بیند و شان ویژه‌ای برای آن قائل است.
ترکیه از مقطعی، روایت و تصویر خاص خود را به دنیا معرفی میکند، شاید روشن‌ترین این مثال آمریکا است. مگر می‌شود هالیوود را جدا از سیاست، فرهنگ و اجتماع آمریکا دانست؟
غفاری عنوان کرد: ما در این ۴۰ سال وارد جنگ روایتی شده‌ایم. فیلم‌هایی که ساخته شده، در چارچوب ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی بوده است. آیا مدیربت سینمای ایران پاسخگوی این اتفاقات است؟ سینما ترکیبی از هنر صنعت و رسانه است. صرفا از جهت فضای رقابتی به سینمای راهبردی نگاه نمی‌کنیم بلکه با این دید که سینمای صاحب سبک و سرمایه خلاق انسانی‌مان رشد کند. امروز وارد نسل جدید سینما شده‌ایم و پیوست فناوری نیز رخ داده پس نگاه ما باید مثل سابق نباشد و تامل راهبردی داشته باشد.
مهدی ناظمی با بیان اینکه روایت‌گری سینما در ایران راهبردی نیست، اظهار کرد: سینمای آمریکا سیاسی و مهندسی شده است. در عین حال روایت سیاسی اجتماعی جهانی را هم دارد و در مقایسه کالبد سینما آمریکا در یک سوی ترازو و بقیه سینماها در کفه دیگر قرار دارد. نوعی تجربه‌‌گرایی در سینما غالب است و سینمای ما از دهه ۷۰ به بعد متکی به تجربه است و مخاطب ایرانی حق این را دارد که بپرسد چرا همین سینمای تجربه‌گر را ادامه نمی‌دهیم و روایت‌گری را به همان آمریکا واگذار نمی‌کنیم؟
غفاری با اشاره به اینکه خواسته یا ناخواسته در جنگ روایتی هستیم، افزود: چه بخواهیم و چه نخواهیم برای ما برنامه‌ریزی می‌کنند و اگر خودمان برای آینده‌مان فکر نکنیم دیگران این کار را می‌کنند و شاید با ارزش‌های ما هم‌خوانی نداشته باشد. تولید فیلم به عنوان محصول فرهنگی، ارزشی ادامه‌دار است اما ما به این موضوع فکر نکرده‌ایم. فیلم‌های شاخص برای بعد فیلم برنامه دارند. مثلا ما چقدر به پیوست اجتماعی و سیاسی بعد از فیلم به وقت شام فکر کرده‌ایم؟
او ادامه داد: سینما می‌تواند با ایجاد تصورات غالبی و دامن زدن به شکاف‌های اجتماعی بحران‌زا باشد. شرایط کشور ما شرایطی نیست که مانند بخشی از سینمای اروپا بخواهیم یک سینمای تجربه‌گر داشته باشیم البته اگر سینمای تجربه‌گر را در چارچوب یک سناریو داشته باشیم خوب است.
سعید غفاری فاصله بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب را زیاد دانست و گفت: معرفی سبک زندگی اروپایی بیشترین میزان را در سینمای دهه ۹۰ دارد اما سینمای ما باید به خانواده توجه ویژه داشته باشد. در دهه ۸۰ خانواده‌ها بحران‌زده هستند و دلیل آن نقش‌های سنتی و فردگرایی است. باید انفعال داشته باشیم و یا کنشگر باشیم. سینمای ملی مسیر رسیدن به سینمای راهبردی است. گفت‌وگو میان اندیشمندان برای تعریف کردن سینمای ملی به ما کمک میکند.
غفاری ادامه داد: در جشنواره ۳۸ سینمای ایران آغشته به آسیب‌های اجتماعی و ناامیدی نشان داده شده‌است. از نگاه سینماگران وضعیت حکمرانی عامل این موضوع است راهکار آن اعتراض بدون پشتوانه معرفتی است. این چه تصویری است که از ایران ساخته شده است؟
او درباره وضعیت کنونی سینمای راهبردی بیان کرد: اکنون مسئله جدی ما فاصله با سینمای راهبردی است. در شرایط بی‌سامان و بدون برنامه‌ای هستیم و این الزاما به سینماگران ارتباطی ندارد. سیاست‌گذاران بنیاد فارابی در اندیشه ایجاد سینمای ملی بودند اما هر کدام با رویکردی متفاوت و فهم یک‌سانی از اینکه کدام سینما می‌تواند در خدمت انقلاب باشد، وجود ندارد. از این رو دائم در نزاع ارزشی بوده و مردم را شاهدی بر ادعای خود می‌دانستند. اگر امروز با مشکلی مواجه هستیم محصول یک لحظه نیست بلکه از آن غافل شده‌ایم و به مشکلی عملیاتی تبدیل شده است.
ناظمی در پایان این نشست خاطرنشان کرد: ما مخیر به داشتن روایتی هستیم که خودمان بسازیم یا منفعل بمانیم و در روایتی حل شویم که دیگران از ما می‌سازند.
