به گزارش مرکز اطلاع رسانی روابط عمومی چهلمین جشنواره فیلم فجر، در دهمین روز از برگزاری جشنواره فیلم فجر، نشست تخصصی «سینمای تمدنی، تعریف و چشم‌انداز نظری» با حضور دکتر محمدهادی همایون (عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق) و دکتر مهدی ناظمی(مجری) در خانه جشنواره برگزار شد.
همایون در ابتدای این نشست درباره سینمای تمدنی، عنوان کرد: بعد از رنسانس، تحول جدی در هنر رخ داد. علم، مهم‌ترین رکن شکل‌گیری تمدن است. اروپا تحمل الگوی جدیدی را نداشت و به همین دلیل راهی آمریکا شدند تا موقعیت جغرافیایی برای شکل‌گیری تمدن فراهم شود. نگاه دینی را هم با خود همراه کردند. عنصر چهارم شکل‌گیری تمدن، چاپ بود. این عنصر از همه مهم‌تر است؛ که بسیار تاثیر گذار بود. هنری که در ابتدا تحول پیدا کرد و رسانه‌ای که در ادامه ایجاد شد در سینما بهم پیوند خورد. هیچ هنری مثل سینما نتوانست عمیقا تمدنی شود.
مهدی ناظمی در این خصوص گفت: ما طلایه‌دار ظهور تمدن هستیم و بسیاری معتقدند که ظهور هر تمدن با هنر است. ظهور تمدن غرب از قرن ۱۵ همه مولفات ظهور و بسط پیدا کرد اما سینما چند سال مانده به آغاز قرن بیستم متولد شد.
محمدهادی همایون درباره ظهور سینما، گفت: پیش از ظهور سینما، جنگ‌های سنگینی رخ داد. اگر سینما را از تکنولوژی به فلسفه تغییر دهیم بهتر می‌توان مسئله را درک کرد. سینما عمیقا فلسفی است و رویه تکنولوژیک هم دارد. بخش تکنولوژی دیرتر خلق شد. ما در تمدنی که امروز به سمت آن می‌رویم، جغرافیا و پیوست دینی داریم اما سینما نداریم. ما باید رسانه ویژه خود را اختراع کنیم. ما کجای خلق رسانه‌ای ویژه خود هستیم؟
وی ادامه داد: آمریکا برای رواج سبک زندگی آمریکایی باید گذشته بد خود درمورد سرخ پوست‌ها را بپوشاند و سینما در این کار به آمریکا کمک می‌کند. سینما ممکن است دیرهنگام آمده باشد اما به سرعت از جریان اجتماعی سبقت گرفت. اندیشه‌ای که در سینما تعریف می‌شود در جامعه بازنمایی شده است. سینما اگر اهل اندیشه باشد، سیاست‌گذار و موتور محرک این تمدن خواهد بود. یک قدم از تحولات اجتماعی جلوتر بودن آن چیزی است که ما می‌خواهیم.
ناظمی اظهار کرد: وجود سینما باعث بقای تمدن غرب شده است. به عنوان مثال جان فورد سعی می‌کرد معنایی از آمریکایی بودن را تعریف کند.
همایون با بیان اینکه ارکان تمدن‌سازی زمانی معنا دارند که جنبه مردمی داشته باشند، بیان کرد: گاهی از سینما به عنوان امری تخصصی و تکنیکی حرف می‌زنیم که عده‌ای را دور خود جمع کرده است اما سینمایی تمدن‌ساز است که مردمی باشد حتی اگر نام آن سینمای روشنفکری باشد. مردم اگر حضور داشته باشند، سینما دیگر فقط فیلم ساختن نیست بلکه ابزاری برای جا انداختن یک موضوع است. سینما قرار نیست استدلال علمی کند بلکه باید سر سفره مردم باشد، برای همین هالیوود مهم می‌شود.
دکتر مهدی ناظمی در این باره گفت: به نظر می‌رسد تناسب فرهنگی عمیقی میان فرهنگ آمریکا و سینمایش وجود دارد.
محمدهادی همایون در خصوص تمدن‌سازی در سینما گفت: اگر به سینمای فلسفی برگردیم، سینما خود تمدن‌ساز می‌شود نه اینکه دنباله‌روی یک تمدن باشد. اگر ما بگذاریم سینما به معنای فرهنگ‌ساز فرمان تمدن‌سازی را در دست بگیرد آن اتفاقی که می‌خواهیم رخ می‌دهد. ما سینما را در مسیر دیگر و فرهنگ را در مسیری دیگر گسترش می‌دهیم و بعد تلاش می‌کنیم این دو را به هم پیوند دهیم که نمی‌شود.
وی افزود: جایی موفق بوده‌ایم که عالم‌مان هنرمند بود. پیوند علم و هنر ناگسستنی است. باید اندیشه را وارد هنر کنیم و زمانی که اهالی هنر اندیشمند شوند غوغا می‌کنند. ما نباید در دیدن آینده خودمان را سانسور کنیم درحالی که هالیوود این کار را نمی‌کند و آواتار را می‌سازد و در مرزهای مختلف حرکت می‌کند.
ناظمی بیان کرد: در سینمای امروز حتی در سینمای متعارف هم دچار اما و اگر هستیم. توان ما در حد سینمای متعارفی، که بتواند مناسبات اقتصادی خود را تامین کند هم نیست.
همایون درباره نگاه تمدنی به سینما گفت: کره جنوبی سینمای خود را تمدنی دیده و نیازی ندارد که خود را مانند هالیوود کند. ما در صنایع موشکی پیش رفتیم چون افقمان را بلند دیدیم اما در سینما، هنر و رسانه خودمان را ابزار دیدیم و منتظر ماندیم تا ببینیم که دیگر ابزارها چطور جلو رفتند. زمانی که شما افق را بلند می‌بینید بودجه، هزینه و نیروی انسانی را تامین می‌کنید اما زمانی که دیدمان اینطور نباشد رشد نمی‌کنیم. حرکت سنگین به سمت جلو یعنی حرکت تمدنی، اگر نگاه تمدنی نباشد حتی سینما هم از بین می‌رود.
او ادامه داد: سینما جزو مواردی است که به واسطه رنگ تصویر و حرکت جلوتر از دیگر رسانه‌ها است. تحریک قوه خیال مهم‌ترین ویژگی سینما است. اگر زیباترین فیلم هم ساخته شود و این موضوع را نداشته باشد، دیده نمی‌شود. سینمای واقعی با تحریک قوه خیال درون ما ایجاد می‌شود. معماری ما فقط زیبایی نداشت و فلسفه پشت آن بود پس ما گذشته عمیق تصویرسازی را داریم، ما معادن طلا داریم و تصویرسازی‌های ما موجود است؛ این موارد سرمایه جدی به شمار می‌آید. ما در تاریخ هم توان تصویرسازی خود را نشان داده‌ایم پس چرا نمی‌توانیم سینمای خودمان را داشته باشیم؟
وی در پایان خاطرنشان کرد: تمدن را تاسیساتی می‌دانیم که قرار است تا زمان ظهور، خوب زندگی کنیم و به نظر من اختلاف اساسی اینجا آغاز می‌شود که قرار نیست تمدنی بسازیم که نابود شود بلکه تمام ابعاد زندگی دنیا را به قصد رسیدن به آخرت آباد کند.
گزارش نشست «سینمای تمدنی، تعریف و چشم‌انداز نظری» در خانه جشنواره
