یک مدیر فرهنگی و پژوهشگر هنر معتقد است گفتمان فکری و فرهنگی انقلاب در سینما زمانی شکل میگیرد که نشستهای اندیشهورزی که در مقام زمینهسازیاند، بتوانند به متن و تولید راه پیدا کنند.
به گزارش مرکز اطلاعرسانی روابطعمومی جشنواره فیلم فجر، روحالله رجبی دانشآموخته فلسفه هنر و مدیر شبکه امید که یکی از مدعوین نشستهای فرهنگی جشنواره فیلم فجر بود، در مصاحبه کوتاه با ما درباره این نشستها و چگونگی اثرگذاری آنها بر سینمای ایران مطابی را مطرح کرد.
وی با بیان اینکه این نشست مقدماتی برای حرکت گفتمانی است و نمیتوان گفت که با این جلسات گفتمان اندیشه انقلابی در سینما شکل گرفته است گفت: زمانی میتوان گفت که گفتمان انقلاب در سینما شکل گرفته است که در میدان و فضاسازی اثرات آن قابل مشاهده باشد. البته برای ایجاد این میدان و زمینهسازی این مباحث نیاز اساسی سینما است و می تواند نتیجه بخش باشد.
مدیر اسبق جایزه سینمایی ققنوس و محافل هماندیشی سینما انقلاب گفت: ما در سینما انقلاب همین رویکرد را داشتیم؛ حرکت ما از اوج و سراج که تمرکزشان روی رسانه بود آغاز شد. قصد ما این بود که حرکت در داخل میدان داشته باشیم اما این کار نیاز مند سپهر اندیشه ای بود که بدون آن امکان حرکت نبود.
وی ادامه داد: بنابراین این نشستها زمانی موثر است که در کنار حرکتهای اجتماعی و هنری باشند تا منجر به ایجاد موج شود. نشست قهرمان در سینما زمانی مؤثر است که در سینما نیز قهرمان داشته باشیم اما وقتی در سینما قهرمان نیست نمیتواند اثرگذاری لازم را برای سینما داشته باشد. اما در حالت مثبت این نشست به عنوان مکمل برای سینمای قهرمانی وارد میشود و ذهنیت کارگردان و فیلمساز را تقویت میکند و مانند سپری خواهد شد که از اندیشه کارگردان دفاع میکند. در غیر این صورت اثر بسیار کمی خواهد داشت و مخاطبینش همین مخاطبین مباحث نظری خواهند بود.
رجبی در واکنش به این جمله که اگر اندیشمند با هنرمند ارتباط بگیرد میتواند در سینمای او اثر داشه باشد گفت: بله این حدقلیترین حالت ممکن است زیرا در حد نقد و بررسی خواهد شد مانند آنچه که در برنامههای سینمایی تلویزیون میبینیم.
وی گفت برای نتیجهبخشی مباحث نظری و اندیشهای در سینما باید این جنس از مباحث وارد متن فیلمنامه و جهان داستان شود و راه آن این است که اهل فکر نیز به تولید متن و فیلمنامه ورود کنند. برد رسانهای این نشستها اگرچه میتواند به اثرگذاری بهتر آن در سینما کمک کند اما همانطور که اشاره کردم اثرگذاری چندان زیادی ندارد.
مدیر شبکه امید با اشاره به جنس ارتباط میان مباحث فکری و سینما در هالیوود گفت: اگر قهرمان در سینمای هالیوود موفق است بدین خاطر است که سینماگران و فیلمسازان از کتب و مباحثی که درباره قهرمان در سینما نوشته شده است بهرهمند میشوند. این مباحث در کنار سینما آنها را تقویت میکند.
مثلا درباره نظام فکری و جهان اندیشه فیلمسازان بزرگ ماند هیچکاک، کوبریک، فلینی و… کتاب نوشته شده است اما ما تقریبا کتابی که درباره نظام فکری فیلمسازان برجسته ما باشد نداریم.
همچنین میتوانیم درباره کاراکترهای مهم سینمایی که ماندگار هستند کتاب و مقالاتی نوشت. منظور از کاراکتر صرفا یک شخصیت سینمایی نیست کسی است که ماندگار باشد و هنوز جوشش داشته باشد. در هالیوود درباره شخصیت بهمن دهها جلد کتاب و مقالات نوشته شده است که توسط فیلمسازان خوانده میشود. حال آن کارگردانی که درباره بتمن فیلم ساخته است با خواندن آن کتاب قهرمان سازی بهتری از این شخصیت انجام میدهد.
و ی بیان کرد بحث دیگر آینده پژوهی است. سناریوهای آیندهپژوهی برای سینمای ایران را باید شرح داد. البته این شکل از کار برای مدیران جذاب است. حال ذیل آن راهها نشست هم در کنارش میتواند کمک کند وگرنه نشست برای نشست فایدهای ندارد. باید خروجیهای آنها بتواند برای سینماگرانی که در این زمینه کار می کنند برسد و به آنها کمک کند تا نتایج بهتری در سینما داشته باشند.
این گونه این نشستها میتواند به نتیحه برسد و گرنه مسیر دیگر همان ورود به متن است که کار هرکسی نیست و ذوق میخواهد .